16‐10‐2012
VANDAAG Stukje herhaling ABCDE | Shock | Bewaking hemodynamiek | |
CIRCULATIE – SHOCK Jan Hoefnagel IC-verpleegkundige Canisius Wilhelmina Ziekenhuis 1
2
Monique Bonn (IC-verpleegkundige UMCN) Jeroen Verwiel (Intensivist UMCN) Oscar Hoiting (Intensivist CWZ)
HERHALING Wanneer is iemand hemodynamisch stabiel? Wat is een diastole? | Wat zegt jou ‘gestuwde halsvenen’? | |
3
ABCDE IN TRAUMA-WERELD
4
MAAR OOK ABCDE ELDERS
5
6
1
16‐10‐2012
ABC METHODIEK
WHY? | Vaste
|
volgorde benadering patiënt
Bij aankomst: y
| Uitgaande
y
van verschijnselen, niet van
y
diagnosen
y | Bruikbaar
voor alle acute zorg!
y
Scene safe!! Global overview Critical / non critical patient Load and go / stay and play (naar OK) / (on scene)
BREATHING
AIRWAY
|
|
|
Aanspreken patiënt (inachtneming CWK-letsel) Ademweg vrij? Sufficiënte ademhaling?
ZUURSTOF! Chin-lift | (trauma)Jaw-thrust | Uitzuigen | Mayo-tube | Intubatie | Naaldconiotomie
A-H - frequentie Gestuwde halsvenen | Beoordeling kooiconstructie | Subcutaan emfyseem | Auscultatie | Percussie en palpatie | Zuurstofsaturatie | Tracheadeviatie
|
|
|
|
|
ZUURSTOF
|
Spanningspneumothorax?
|
Afdekken zuigende borstwond?
|
NIV?
CIRCULATION
Controle uitwendige bloedingen | Hand en pols voelen | Huidskleur beoordelen | Capillaire refill | Bloeddruk en hartfrequentie | ECG-monitor: ritme + 12afl. | Auscultatie hart | Urine productie |
|
Stelpen uitwendige bloedingen
|
Waaknaald / Infuustherapie !
|
Levensbedreigende hartritmen?
|
DISABILITY
|
AVPU-score
|
Glucose-meting
Alert y Verbaal y Pijn j y Unresponsive y
| |
Pupil-controle (PEARRL) EMV-score
ACS behandelen
2
16‐10‐2012
KORTOM
SHOCK
|
Eerst ABC, dan pas de rest! Reanimeren niet uitstellen! | Draag professioneel over!
|
|
|
Wat is het? Wat doet het? | Wat moet je ermee?
13
DEFINITIE |
Circulatoir gerelateerd zuurstoftekort op celniveau
|
Onvoldoende orgaanperfusie en weefseloxygenatie waardoor verstoring celmetabolisme
|
Doordat vitale organen onvoldoende O2 aangeboden krijgen, zal er een anaerobe metabolisme ontstaan -> metabole acidose met lactaatstijging.
14
BIJ ONS BIJ HET RODE KRUIS |
Hart van Nederland
15
16
WEEFSTELPERFUSIE
17
|
Vitale organen ontvangen onvoldoende O2 Æ
|
Anaerobe metabolisme ontstaan Æ
|
metabole acidose met lactaatstijging
18
3
16‐10‐2012
SHOCK
BIOLOGIE 4 HAVO
Shock
Probleem
Hypovolemisch
Bloed
Cardiogeen
Hart
Distributief
Bloedvaten
Obstructief
Circulatie
20
19
HOE OBSERVEER JE DE CIRCULATIE?
U ZIET DIT OP DE MONITOR…
21
HYPOVOLEMISCHE SHOCK |
Uitwendige óf inwendig bloedverlies = hemorragische shock. 30-40% bloedverlies “klassieke shock”)
|
Plasmaverlies bij brandwonden
|
Dehydratie (braken / diarree)
22
WAT ZIE HIERBIJ? (bij
23
Observatie
Hypovolemische shock
Bewustzijn
↓
Bloeddruk
↓
H tf Hartfrequentie ti
↑
Ademhalingsfrequentie
↑
Urineproducie
↓
C.R.T.
↓
Delta T
↑
Kleur
Bleek / grauw
24
4
16‐10‐2012
CLASSIFICERING HEMORRAGISCHE SHOCK Klasse
Percentage bloedverlies
Klasse I
tot 15%
Klasse II
15-30%
Klasse III
30-40%
Klasse IV
>40%
Volume verlies
BEHANDELING
Symptomen
Beperkte tachycardie, beperkte angst, pols goed voelbaar Tachycardie, tachypnoe, zwakke pols, verhoogde 750-1000ml diastolische bloeddruk, matige angst, licht verminderde urinaire output p Duidelijke tachycardie, tachypnoe, bloeddrukdaling, 1500-2000ml Zwakke pols, Verminderde urinaire output, bewustzijnsveranderingen, angst, verwardheid Tachycardie, tachypnoe, sterk verminderde urinaire output, bloeddrukdaling systolisch, 2000ml lage polsdruk Huid: koud, bleek, verlengde capillaire refill
|
Vullen ! Cristalloiden of colloiden
|
Aanvullen volumetekort mag altijd snel, ook bij cardiale patienten !
|
Oorzaak wegnemen (stop bloeding / brandwonden afdekken)
|
Voorkom hypothermie (geeft stollingstoornissen)
|
Ritmestoornissen?
25
WAT ZIE HIERBIJ?
U ZIET DIT OP DE MONITOR…
27
OBSTRUCTIEVE SHOCK |
Harttamponade
|
Acuut massale longembolie
|
Spanningspneumothorax
|
Groot intracardiale trombus
26
Observatie
Obstructieve shock
Bewustzijn
↓
Bloeddruk
↓
H tf Hartfrequentie ti
↑ ↑
Ademhalingsfrequentie
↑
Urineproducie
↓
C.R.T.
↓
Delta T
↑
Kleur
Bleek / gestuwd
28
HARTTAMPONADE |
Oorzaken: Na trauma Na hartinfarct y Pericarditis y y
|
Verschijnselen Pulsus paradoxus Lage RR (daalt daarbij >10 mmHg bij inspiratie) y Perifere vasoconstrictie y Gestuwde halsvenen y Gestuwd hoofd y y
29
30
5
16‐10‐2012
SPANNINGSPNEUMOTHORAX
HARTTAMPONADE |
Ontlasten!
|
Ventielmechanisme pleurae
|
Acuut levensbedreigend!
|
Klinische diagnose, g niet radiologisch g ! y y y y y y
Thoracale pijn Respiratoire insufficientie RR ↓, tachycardie Afwezig ademgeruis en hypersonore percussie Hals: tracheadeviatie en stuwing halsvenen Subcutaan emfyseem 32
31
DISTRIBUTIEVE SHOCK
TENSION PNEUMOTHORAX |
Prikken!
|
Neurogene shock
|
Septische shock
|
Anafylaxie
34
33
WAT ZIE HIERBIJ?
NEUROGENE SHOCK
Observatie
Distributieve shock
Bewustzijn
↓ of soms normaal
Bloeddruk
↓
H tf Hartfrequentie ti
↑ f ↑ of soms normaal l
Ademhalingsfrequentie
↑
Urineproducie
↓
C.R.T.
↓
Delta T
Normaal
Kleur
Rood? Bleek? Grauw?
|
Oorzaak: Dwarslaesie (sympathicus)
|
Symptomen hypotensie geen polsversnelling y geen vasoconstrictie y y
35
|
Vullen onvoldoende reactie
|
Inotropica? 36
6
16‐10‐2012
SEPTISCHE SHOCK |
SIRS Æ Sepsis Æ hypotensie = septische shock
|
SIRS: 2 of meer van y y y y
|
temperatuur > 39°C of < 36°C hartfrequentie > 90/min ademfrequentie > 20/min of PaCO2 < 4.3 4 3 kPa leukocyten > 12 of < 4 of > 10% staven
Sepsis: y
|
SIRS - SEPSIS
SIRS en bewezen infectie
Septische shock y
Ernstige sepsis met hypotensie (SBP < 90 mmHg of daling > 40 mm Hg)
37
38
BEHANDELING |
Vroegtijdige antibiotica
|
Vullen en inotropica (indien nodig)
|
Corticosteroïden
|
Doen we dit niet? Æ MOF / MODS!
40
39
MODS / MOF
ANAFYLAXIE
|
Hersenen:
(encephalopathie)
|
Cardiovasculair:
(shock, acidose, capillair lek)
|
Longen:
(ARDS)
|
Hematologisch:
(DIS)
|
Nieren:
(ATN)
|
Maag-darm: (ileus)
|
Lever:
(icterus)
|
Allergische reactie op: Insecten? Medicatie? y ? y y
|
Behandeling: Adrenaline Antihistaminica (chloorfenamine / tavegil) y Corticosteroïden (DAF of hydrocortison) y Vocht y ABC! y y
41
42
7
16‐10‐2012
WAT ZIE HIERBIJ?
CARDIOGENE SHOCK
Observatie
Cardiogene shock
Bewustzijn
↓
Bloeddruk
↓ soms eerst torenhoog
H tf Hartfrequentie ti
↑
Ademhalingsfrequentie
↑
Urineproducie
Vaak normaal
C.R.T.
Vaak nog normaal
Delta T
Vaak nog
Kleur
Rood? Bleek? Grauw?
|
y y
Myocardinfarct Ritmestoornissen
|
Forward failure: falen van LV Æ aorta Backward failure: Rechts: RV Æ longen Links: Longen Æ LV
|
Forward failure staat op de voorgrond
|
43
BEHANDELING IS OORZAAKAFHANKELIJK |
Hartfalen
44
KORTOM:
Acuut infarct Trombolyse y PTCA / CABG
|
Hypovolemisch:
Vullen!
|
Cardiogeen:
Medicamenteus
|
Distributief: Vullen / medicamenteus
|
Obstructief:
y
|
Ritme- en geleidingstoornissen Ritme Medicamenteus y Pacemaker y
|
Medicamenteus / operatief?
Medicamenteus Dobutamine Perfan y Furosemide y y
45
SHOCK
46
SHOCKSPIRAAL
47
48
8
16‐10‐2012
CLASSIFICERING HEMORRAGISCHE SHOCK
CASUS I
Klasse
Percentage bloedverlies
Klasse I
tot 15%
Klasse II
15-30%
Klasse III
30-40%
Klasse IV
>40%
Symptomen
Beperkte tachycardie, beperkte angst, pols goed voelbaar Tachycardie, tachypnoe, zwakke pols, verhoogde 750-1000ml diastolische bloeddruk, matige angst, licht verminderde urinaire output p Duidelijke tachycardie, tachypnoe, bloeddrukdaling, 1500-2000ml Zwakke pols, Verminderde urinaire output, bewustzijnsveranderingen, angst, verwardheid Tachycardie, tachypnoe, sterk verminderde urinaire output, bloeddrukdaling systolisch, 2000ml lage polsdruk Huid: koud, bleek, verlengde capillaire refill -
50
49
CASUS II
Volume verlies
CASUS III
51
DANK
52
VOOR DE AANDACHT
53
9
