19/10/2015
TAJUK 6 DEMOKRASI BERPARLIMEN Dr Murni Wan Mohd Nor
SINOPSIS TOPIK • Konsep • Demokrasi • Demokrasi berparlimen • Pilihan raya • Jenis pilihanraya • Ciri pilihan raya bebas • Pilihan raya di Malaysia • Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia
HASIL PEMBELAJARAN • Menerangkan konsep demokrasi berparlimen • Memahami amalan demokrasi berparlimen di Malaysia • Memerihalkan peranan institusi utama dalam sistem
demokrasi berparlimen • Menghuraikan perjalanan sistem pilihan raya di Malaysia • Menyedari kepentingan pilihan raya di Malaysia
1
19/10/2015
KONSEP DEMOKRASI
KONSEP DEMOKRASI Demokrasi: • Istilah demokrasi berasal daripada Yunani – Demokratia: Demos (rakyat) + Kratia/kratos (pemerintah) = “pemerintahan oleh rakyat” • Sistem kerajaan berperwakilan – wakil dipilih oleh rakyat melalui satu sistem pemilihan Prinsip demokrasi – “kebebasan” • Bebas daripada tekanan atau campur tangan pihak lain • Bersuara, berpersatuan, sama rata, kehakiman dll • Hak individu dan masyarakat
KONSEP DEMOKRASI • Berkerajaan sendiri “Kerajaan oleh rakyat, dari rakyat dan
untuk” • Penyertaan rakyat dalam proses pembuatan keputusan. • Sistem kerajaan berperwakilan – wakil dipilih oleh rakyat
melalui satu sistem pemilihan • Dua jenis demokrasi:• Demokrasi berparlimen • Demokrasi berpresiden
2
19/10/2015
KONSEP DEMOKRASI Ciri-ciri demokrasi berparlimen: • Pembentukan kerajaan berasaskan persetujuan ramai • Pemerintahan negara dijalankan secara perwakilan • Rakyat mengambil bahagian dalam pemerintahan melalui wakil-wakil yang dipilih dalam pilihanraya
KONSEP DEMOKRASI
PERBEZAAN DI ANTARA SISTEM DEMOKRASI BERPARLIMEN DAN BERPRESIDEN Demokrasi berparlimen (Malaysia) • Rakyat memilih wakil rakyat untuk Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri (DUN) yang akan membentuk kerajaan. • Perdana Menteri dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong daripada kalangan wakil rakyat (dipilih secara tidak langsung oleh rakyat)
Demokrasi berpresiden (Amerika Syarikat) • Rakyat memilih /mengundi dalam dua pilihanraya secara berasingan untuk memilih • Ketua Eksekutif iaitu Presiden (dipilih secara langsung oleh rakyat) • Ahli-ahli dewan perundangan.
3
19/10/2015
KONSEP DEMOKRASI DEMOKRASI BERPARLIMEN
DEMOKRASI BERPRESIDEN
PENGUNDI
PENGUNDI
PERUNDANGAN/ AHLI PARLIMEN PERUNDANGAN
EKSEKUTIF
PM
PRESIDEN
DEMOKRASI BERPARLIMEN DI MALAYSIA • Perlembagaan – garis panduan pemerintahan • Raja berperlembagaan – kuasa YDPA berdasarkan
perlembagaan • Pilihan raya • penglibatan rakyat untuk menjadi wakil rakyat • Rakyat berhak menyuarakan pendapat/kehendak melalui wakil rakyat • pilihan raya umum 5 tahun sekali • Badan perundangan – Dewan Rakyat dan Dewan Negara • Badan pelaksana – Kabinet sebagai penggubal dasar dan
menjalankan dasar • Badan kehakiman – mentafsir undang-undang dan menjaga
keadilan • Parti-parti politik – platform/medium untuk rakyat bersuara dan
memperjuangkan hak
DEMOKRASI BERPARLIMEN DI MALAYSIA • Berasaskan amalan Westminster, England • membentuk KERAJAAN yang dipilih oleh rakyat untuk RAKYAT • rakyat mempunyai hak dan kebebasan untuk memilih wakil di peringkat
persekutuan dan negeri melalui pilihan raya • Pilihan raya diadakan untuk memilih negeri (DUN) dan pusat (Parlimen) • Sistem kerajaan yang dipilih secara bebas oleh rakyat melalui pilihan raya
Kerajaan pilih alli Parlimen
Rakyat pilih kerajaan
PM
4
19/10/2015
PILIHANRAYA • Pilihan raya – ciri utama demokrasi • Mekanisme yang membolehkan rakyat menukar kerajaan
secara aman Syarat-syarat pilihan raya bersih dan bebas : • Pilihan raya perlu dijalankan oleh satu badan yang bebas dan dipercayai oleh rakyat; • Undang-undang pilihan raya hendaklah berasaskan kepada keadilan, dan memastikan perkara-perkara yang tidak baik tidak dilakukan; • Segala pertelingkahan mestilah diselesaikan dengan segera oleh sebuah mahkamah yang dikhususkan untuk mengadili kes-kes sedemikian.
PILIHAN RAYA DI MALAYSIA • Setiap lima tahun. • Melalui pilihan raya rakyat boleh memilih wakil-wakil
untuk memerintah sama ada di peringkat persekutuan atau negeri • Sistem pilihan raya yang diamalkan adalah berasaskan kelebihan suara mudah (simple majority). • 3 pihak terlibat : badan pengendali pilihan raya, calon bertanding dan pengundi. • Pilihan raya telah diadakan sebanyak 13 kali – sejak 1955 (sebelum kemerdekaaan) dan terakhir 2013.
PILIHANRAYA PILIHAN RAYA UMUM
PILIHAN RAYA KECIL
• 5 tahun sekali ATAU “sampai
• Berlaku “KEKOSONGAN” kerusi
cukup edah dari segi undangundang • Pilihan raya Parlimen boleh serentak atau berasingan dengan DUN
wakil rakyat atau ahli DUN atau Parlimen • ATAU keputusan tidak sah
Kawasan pilihan raya DUN dan Parlimen Seorang wakil sahaja Berdasarkan persempadanan kawasan Jumlah kawasan berubah-ubah (Pilihan raya 2013 222 kerusi Parlimen)
5
19/10/2015
PILIHAN RAYA DI MALAYSIA CALON • Warganegara berumur 21 • • • • •
tahun ke atas Mastatutin tetap di dalam kawasan pilihanraya Berdaftar dengan SPR Sempurna akal dan tidak muflis Tiada jawatan bergaji dalam perkhidmatan awam Tidak disabit dengan kesalahan oleh mahkamah dan dihukum penjara 12 bulan atau denda RM2000 serta tiada pengampunan
-Atas nama parti politik atau perseorangan (bebas) -Wang pertaruhan RM10 ribu (Parlimen) dan RM5 ribu (DUN)
Hilang hak jika: • Tidak sempurna akal • Hukuman penjara dan hukuman mati
PILIHANRAYA Keputusan Pilihan Raya • Parti yang menang majoriti bentuk kerajaan • Dokumen pilihan raya disimpan selama 6 bulan – hanya boleh dibuka atas arahan hakim
Petisyen Pilihan Raya • 21 hari selepas keputusan rasmi • Pelanggaran undangundang dan peraturan pilihan raya • Calon hilang kelayakan • Arahan mahkamah
Penyata Perbelanjaan • Perlu diserah dalam tempoh 31 hari selepas keputusan diwartakan • Tidak boleh bertanding jika tidak hantar
SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) • Badan pentadbir pilihanraya
- Perkara 114 Perlembagaan Persekutuan: • Peranan SPR • mengurus dan mentadbir pilihanraya • menjalankan pilihanraya bebas dan adil • OBJEKTIF SPR: • Memelihara, Mengawasi Dan Mengekalkan Sistem Pemerintahan Demokrasi Berparlimen Di Malaysia Menerusi Pilihan Raya Yang Adil Dan Saksama
6
19/10/2015
SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) Fungsi • mempersempadankan bahagian-bahagian pilihanraya Parlimen dan Negeri setiap tidak kurang daripada 8 tahun selepas tarikh siapnya urusan kajian dan persempadanan semula yang terdahulu • menjalankan pendaftaran pemilih dan penyemakan daftar pemilih • menjalankan pilihanraya umum, sama ada pilihanraya umum atau pilihanraya kecil • Membuat peraturan tertentu dalam menjalankan tugastugas berkaitan
SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) Jumlah ahli - 7 orang (pindaan terkini) • diketuai oleh seorang pengerusi, seorang timbalan pengerusi dan lima ahli lain (termasuk ahli daripada Sabah dan Sarawak) • dilantik oleh YDPA setelah berunding dengan MRR Syarat kelayakan • berumur tidak lebih 66 tahun • tidak muflis • tidak memegang jawatan bergaji lain • bukan mana-mana ahli politik (Parlimen atau DUN) Dibantu oleh kakitangan pentadbiran Persekutuan dan Negeri) • Ahli SPR boleh memegang jawatan sehingga berumur 66 tahun • boleh meletakkan jawatan pada bila-bila masa dengan menulis surat kepada YDPA.
FIKIRKAN… • Sejauhmanakah anda memahami sistem demokrasi yang
diamalkan di Malaysia? • Apakah kepentingan sistem demokrasi berparlimen? • Apakah pandangan anda terhadap pelaksanaan sistem
demokrasi berparlimen di Malaysia?
7
