ALVAREZ LATINGRAMMAR

This is a reproduction of a library book that was digitized by Google as part of an ongoing effort to preserve the infor...

2 downloads 144 Views 18MB Size
This is a reproduction of a library book that was digitized by Google as part of an ongoing effort to preserve the information in books and make it universally accessible.

http://books.google.com

kU

V-e>- TUt.X" A.£0

с im _

.

EMMAÑUELISI AL V A R I E SOCtETATE JESU DE INSTíTUTIONE GRAMMATICA

L1%RI TRES, O

L

I

M

AB HORATIO TURSELLINO ¡x

I

EJÜSDEM SOCIETATIS

ji o

IN- COMPENDIUM HEDACTI .

Ä

> о

p

PRIORE EDITIO RESTITUTI

EStfTIO SECUNDA ROMANA.

ROMJE MDCCLXXIII. EX TYPOGXAPHIA

S. MICHAELIS AD KIPAM ,

APÜD PAULUM JUNCHI t

Superiorum Permiju, ÍS" Privilegio .

o

TYPOGRAPHIES GRAMMATICS STUDIOSIS.

AD tria exemplorum millia emendation's noitra; Grammatica^ante annum der'eciííe , ta.-" metfi Emefidatoribiis nöTtris non potuit non effe_» pergraturn , nonnihil tamen moielte tulerunt fpem illos fuam rer'elliflc , qui fibi aliquanto plus otii to re ratidiligentiflimam omnium editionem adornabant , ab Lufitania exemplnm ex iis unum , qua; edita fuere vivo Alvaro , propediem expe&abant , Scriptorum lententias qua; ad aii&oritatern adjec'ta; lunt, locaque, ex quibus qua;que decerptae , con- j ferebant , ut certiores fièrent , defignarentur bene, 1 an iècus . Studium íaítidii pleniflimum anguftia: temporis , neceísitatiíque céleritas interpella runt." Itaque , quando aliud non licet , multo quidem emendatiorem prima editionem iftam dant alte ram ; ièdenim typis noftris tertiam longo abíolutilsimam jamnunc pollicentur . Inprasibns diicipulis diligentia; abunde prajftitum , quorum non_» magnopere íntereír ícire exlibro, puta Virgilii 3. an. f. ex Ciceroni's Epiítola 8. an vero 18. defcrlpta fmt cxempla ; modo illorum fuit . Sed Magijtrïs prœfidio eorum ipiàmet diligentia erit, ac do ctrina , fi qua ■ alicubi dubitatio exiftet . Satis per íe Alvaro videntur efíe coníiilturi j cui , ne per nos proípeclum fit , celer itas tacit .

ïMMA*

-EMMANUELIS ALVARI E

SOCIETATE

JESU

DE INSTITUTIONE GRAMMATICA LIBER

PRIMUS.

P R JE F A T I О. JUre óptimo labor hie qtialifcunique eñ , fniñra_> fufcepcus in tanca Librorum mulcitudine videri pofsec , nifi Angularis illa virtus, qua res parvx creicunt, fine qua maxima: dilabuntur , nos tueretur . Etenim , cum Patribus noflris illud in primis ¿irepoficum fit , acque ob oculos perpetuo verfetur , uc 1 qui Societati JESU ejufdera DEI Opt. Max. beneficio npraen (tedimus , non folum in ¡is quae propria ipfius funt Inftituti , verum etiam in rebus , qux minimi vi1 demur е(Ге momenci > concord iffime vivamus : vifum eil ab aliquo noftrum Grammaticam artem icribendam efle , qua ubique terrarinn , quoad ejus fieri poffet» . jioflri uterentur . Quod onus cum mihi effet impoiîtum , id equidem non meis numeris ( fcio enim quam lim imbecillis ) fed S. Obediencia; viribus fretus, 1 ¡beu tet fufeepî . Nam ei , qui fponte fuá fui juris eflfe deíür, proprioque judicio, atque voluntad propter Deum_» iiuntium rem in": , non tarn infeicix nota , quam пес obedientis animi crimen percimelcendum eft . Sufcepta »caque onere operam dedi , ne officio meo deeffem : fentes îpfos adii , M. Varronis , Roraanorum omnium eruditiflimi , Libros de Etymologie , atque Analogía ; duodeo'm Fabii Quinriliani de inftitutione Oratoria , qui mihi magnum adjumentum atculerunt : Auli Gellii noctiiun Acticarum undeviginti : Probi > Diomedis , ТЬосэе , Oonati , Prifciani inftituciones Grammaticas, uc potui , perlegi , quorum poftremus ante mille annos, Juftiniani Principis »täte , Achenis floruit . Is , prxt-r A a ce-

4 . cfteios , decern & oôo Libros fcripfit , in quibus paf» fîm homimun doctiiflmoru.n ccftimoniit utitur , quo rum hodie aut nulla , aut perexigua extant v«ftigia_. • Eft ¡lie quidein icrmone inornate , & incompto, fed multa , ас varia erudition* > labicur interdum , ut ho mo > prxiertini , ubi Latina prxcepta , ut Grxcus , ad Grxcorum normam exigit ; led gravilfimorum Auftorum , quos tertio quoque verbo cicat , prxclara , atqué luculenta doârina ejus errata obteguntur penitus , & obfeurantur . De rebus vel minimis , tenuiffimifque , hoc eft primis elementis , qua fuie diligentia , telles locupleriilîmos , M. Varronem , С Cxfarcm, Pliniura, arque alios quam plurimos producir. Nemo mihi qui. dem rem Gramniaticam copiolius , nemo accuracies aut tra£ta(7e,aut plures veterum GraraiHaticorum Comrnentarios videttir pervolutaile . Quod ad recentiorcs attinet , eos potifsimuni evolvimus , qui nobis uflli effent futuri . Jaftis ad hunc modum ftmdamentis , ex utrifque Grammatices prxcepta delegiinus , qux Te* rentii , Ciceroni's , Cxfaris , Livii , Virgil ii , Horatii , atque aliorum veterum teilimoniis pro noilra tenui, infîrmaque parte confirmavimus . De his , ii qui forte in hunc Librum ineidiflent , brev-itcr putavimus adn.eneiidos . Reliquum eil ( quoniam Librorum infinitas efl numerus , fcribendoruai nullus eft finis ) ut cohvenienter divinis prxceptis , congruenterque vivamus ; ita enim fiet , ut in Libro vitx conferipti , DEI Optiuii Maxi m i copfpeftu , cui hoc Opuiculum disamus > perpetuo fi'Hamur .

*** *** *** *** *** *** *** . *** ***

ADMO-

AD MO N I TI О

AUCTORIS De pronuntiandi ratione ad nfum Italorum translata . *

f~~ï UM preclarum illud QMoratii Flacci diBum : Iß.l.tp.l. ■ Quo femel eft imbuta recens , fervabit odorem Teita diu .... ^-^ veriffimum effe re ipfa quotidie experiamur ; dabit in primis operant Preceptor, ut difeipuli etiamnum tyrones. *" Latins lingua ruder jam inde a principio optimtc pronuntia1 tieni affuefcant . Quod ut facilius ajfequantur , ftudiofe , di± ligenterque obfervaiit , quibus precipue vitiis laboret ea re gio , in qua fibi commijfam juventutem inflituet . Nam fingulis fere nationibus domeflica quedara , ас nativa infunt vitia , quibus Latini fermonis fplendor obfeuratur , ac pent ' tbruitur. Jtali , vel Romani pueri ft magijirum diligentem , ac bene pronuntiandi fludiofum nafti fuerint, non male quidem pronuntiant ; fin vero in mm inciderint , qui officio fue défit , ас de auditorum progrejfu parum fit follicitus , barba re iitteras multis locir fonant . M , quidam infequente N , V ferinde efferunt, ut N ; onnis , fonnus , contenno , damuim , condenno i pro omnis , fomnus , contemno , damnum , condemno . Idem ufuvenit infequente P > nifi quod P ipfura. txtinguunt ) aut invertunt : nam pro emptus , emptio , redemptus , redemptio , demptus , comptus , promptus , efferunt tntus , entio , redentus , redentio , dentus , contus , prontus : & pre ieceptus , ereptus , abforptus , fculptus , pronuncrant decettus , erettus,aflbrtus , fcultus : & alia eodem modo . D, autem an tecedente N , fepe vertunt in N , ftquidem pre contendo , con de , conditor , mundus , mundo , pondus ; dicunt contenno, conno, connitor, munnus , tminno , ponnus. Nonnunqunm Dt tum T , commutant ; apud , fet ; pro apud , fed : rurfur capud , pro caput . Interdum poft T , vocalem В , adjungunt ; efie , abefte , pro efl , abefl , dicentes . С , ultime eamdem vo calem addunt , camque fono accedente ad liitérant Q_pronuntiant ; hice , harce , hoce , eff'utientes : quos ne primam quidem nominum formam patietur Preceptor edifeere , nifi prius banc barbariem penitus exuerint ; nam, cum Pronomen Hoc » crebro fit njurpandum , opus efl , ut id ante optime pronuntient , quam memorie infigant . In mediis vocalibus С , an te I", vix attingunt . Nam pro fanftus , cunftus , planftus, dicunt fantus , cuntus , plantus ; aut tanquam alterum T , pronuntiant , pattum,diIettum,dittum,dottum,duttum ; pro paHum ^dilelium , dictum , dedum , duftum ; & alia eodetn modo: vittor, attor , dittator , dittare ; pro viftcr , after , di^iiator, diftare . Eadem injuria afficiunt P, ante T, &■ J, "* cum afferrunt , attus , inettus , fcrittus , rattus , card , reiG , fcrifsi, nuffi ¡pro aptustineptus ,fcriptus, raptus ,cairpfi , repfi ,fcrinfii pupfi . Siauidm in hit t * boium fimilibut verbis , P vite ■

'

a

j

тик-

6* tuditut- 7¡dem alitnm I, & S, nennunquam Supprimant: obicio , reicio , fubicio , inicio ; pro objicio. rejicio , fubjicio , infició : difcro, difipo , difidium ; pro dißero, dijjipo , diffidium , & nonnulh id genus perperam fanantes . Jam vero X , quocunque loco fuerit , vitiofe pronunciant : nam pro X, reponunt S y tum fimplex , tum geminatum ; fro Xerxes, Serfes ; pro felix , felis ; pro dixit , faxit , duxit ; diffit , faffit , duffit ; pro exaudí , auxilium ; efaudi , aufilium ; pro refurrenit , dilexit , depinxit ; refurreffit , dileflit , depinfit ; fiepe etiam pro eadem littera pronuntiant Z , cum uzor , afferunt pro uxor , rjr alia eodem patto . In bis , ac ceteris vitiis extirpandis ñervos omnes vigilans , & induftrius Preceptor contendet ; varia remedia excogitabit , quibus os , linguamque rudern informet ; attentifßmo , ас libentiffimo animo fuos tftones legentes audiet : curabit , ut Hie , Нес , Hoc , ita pronuntitnt iUt vocalem , quam de fuo addunt , proeul abiieiant ; M , D , T , С , P , omnibus locis rene finent . X ,in prifliraum ßatum reßituet ; ac frequentifßme ineukabit , compen dium effe duarum /itterartim С , & S ; ñeque aliter DIXI pronuntiandum elfe , quam fi per С ,& S , feriberetur DICSI . Rubigintm in elementariis ludis r.ontracr.tm diligentijjime deterget ; in his enim multa , variaque pronuntiationis monfira nafeuntur : bine etiam fréquentes tili barbarifmi , Dejo mejo , Dcium mejum , meja , tnéjam , mejas , noflratibus in twe funt : fiquidem I poft E pronunciant , quoties diRio in filiabas Eum , eo , eos , earn , ea , cas définit . In iifdemffl(abariis febolis pleraque omnia , que fupra diximus , orta funt vitia ; nam , cum verba articulatim fyjlabatimque potius mandent, quam fonant, litera[que alias addunt , alias ittrabunt , aliis alias permutant fonos fingunt novos •> & inauditos • Quare congerenda ejl mapna verborum fylvay щимит prenuntiatio difficiliorfit : quibufeum tamdiu novi palxflrite luctabuntur , donec devina , & proftrata fedijjiтя barbaries , e paleflra , Gymnafioque extrudatur , & in perpetuum relegetur . Hoc idem Fabius lib. i. cap. J. vehe menter Prxceptorïbus commendat , bis verbis : Non alienunt fuerit exigere ab iis aetatibus , quo fit abfolutius os , & expref£or fermo , ut nomina qusedam , verfufque affeflatz diikultatis ex plurimis afperrime cceuntibus ínter fe fyllabis catenatos , & veluti con tragofo quam citatiffime volvant . Chalepi Grace vocamur . Kex módica diflu qua tarnen omifta , multa linguae vitia , nifi primis eximantur annis , inemendabili in poiterum gravitate durant . Latinum Alpbabetum vet fyllabatim diila¡íe non erubefeet : nlioquin id quod fiepe ufuvenit , pofl mul los annus analphabeti reperientur , Emme , Enne , Err» , > » bonis acribus petita, ad iummum duo, ut puer verecunda,, vr ingemoL . Vorr» ffibffi*- PUenS W"0 d'ffluant » nominandi cafun. ftbftant.v: cum adjeftivo diâabic î„ fcbola , quod II dooii per omn.s calus déclinent , atque delcribanti uW rediermt , rationem repoicet , atqu grande . Hoc

Subílantivetum Mom. Déclin. Il Hoc benebcium ¡Huftre , ilbeneficio injignc . A D M О N I T I О. Hic moneantur tyrones , neutra nomina tres cafiis habere (¡miles ; Nominandi , Accufandi , & Vocatv di , eofqî numero multitud mis A , litera terminari. TERTIA DECLINATIO. SE RM О , Nomen decliruitionis tenir , generis mafcuU' ni , numeri angularis , fie deelinabitur . Sermo il parlare . VT Ominativo hic Sermonis del parlare , j_\j Genitivo Sermón! al parlare . Dativo Accufativo Sermonem ilparlare . Vocativo • o Sermo * parlare . Ablativo a Sermone dal parlare Plur. Nominativo Sermones i parlari * Sermonum delli parlari , Genitivo Dativo Sermodibus alli parlari . Accufativo Sermones i parlari . . Vocativo e Sermones o parlari. a Sermonibus da/ti parlar! Ablativo Hic fermo elegans i il parlare elegante , Hic pañis quotidianus , ilpane d' ogni glome . Нагс virtus admiranda , la virtú maravigliof* . Hic oratio elegantior , il dire pin elegante . TEMPUS, Nomen declinxtionii tertix , generis netttrius f numen fitngul>aris , fie deelinabitur . T^T Ominativo hoc Tempus il tempo . Temporis del tempt. 1Л1 Genitivo Dativo Te ni pori al temp» . Accufativo Tempus il tempe. Vocativo 0 Tempus * tenpo . Ablativo a Tempore dal tempo , Plur- Nominativo Tempora i tempi . Genitivo Temporum dei tempi. Dativo Temporibus ai tempi . Accufativo Tempora i tempi . Vocativo 0 Tempora * tempi . Ablativo a Temporibus dai tempi . Hoc tempus brevius, il tempo pih breve . HoC anmus prctioíum , il deno pre^itfo . A« Hoc

it

Lib. I. dp. T.

Hoc flumen velox , ilfiumt ve/oee . Hoc nomen celebre , il neme farro/» . . Hoc corpus perfpicuum, ilarpo traffárente . PARENS, Numen declinathnis teittéc , generis com munis , numeri Angularis , fie declinabitur .' NOm hie, & hxc Parens , il Paixe , e la Maire. Genit. Parentis del Padre, e delta Midre* Dativo Parenti al Padre , e alia Madre . Accufativo Parente ni il Padre , ela Madre. Vocativo о Parens о Padre , ее Madre. Ablativo a Parente dal Padre, t dalla Madre . Plur.Nom. Parentes i Padri , e le Madri . Genitivo Parentum de' Padri , e ¿elle Madri . Dativo Pareutibus a' Padri , e alie Madri. Accufativo Parentes i Padri , e le Midri . Vocativo o Parentes o Padri , e o Madri . Ablativo a Pareutibus da' Padri, e dalle Madri . Hic , & Нзес Cívis , il (futadino , e ¿a Cittadina . Hic > & Hxc hoftis , il nemico > e la nemica . Kis nominibus addantur adjtctiva , non conjunftim , fed (eparatim . Hic civis Roraanus , il Citiadino Re mane . Нагс civis Romana , la Cittadina Romana . QUARTA DECLIN A TÍO. - S EN SUS, Кзтеп declinationis quarte , generis ma.» feulini , numtri Jíngularis , fie declinabilur . T^T Ominativo hic Senfus il/en/a . J. ^| Genitivo Sen fus del finfe . Dativo Senfui alfinfi . Accufativo Senium ilfin/*. Vocativo o Senfus ofinfo , Ablativo ж Seiifu ¿alfinjo . Senfus ifinfi. ■ Plur. Nominativo Genitivo Senfuum de'finß. Dativo Senfibus a' finfi ¿ Senfus i finfi. Accufativo Vocativo o Senfus ofenfi. Ablativo a Senfibus ¿¿finfi. Hic fenfus hebet i/finfi rintuT^at» . Hic gradus tardus И paß» lento . Hie ceníus tenuis 1" ОКШФНПКС r

H«c

Subftantivorum Nora. Declin« жэ Няес anus delira h vccchia разд« . GENU j Humen dec/inationis quai tie , generit nil»» trim, numeri fingularis , /к declinaóitur . Genu il ginoccMo . NOminacivo hoc Genu del ginocchio • , Genitivo Genu *l ginocchio . Dativo Genu it ginocchio . Accusative Vocativo о Genu о ginocchio . . Abluivo " а Genu dal ginocchio . IJlur. Nominativo Genua le ginocchio. . Genuum dalle ginocchio: . Genitivo Genibus alle ginocchio. i Dativo Gemía le ginocchi* • . Accuiàtivo Vocativo о,, Genua o ginocchia , Ablativo а Genibus dalle ginocchio, , il ginocchio gonjío . Hoc genu tum ens lo/piedofittile . Hoc vera fubtile il corno piegato . Hoc cornu inflexum Hoc tonitru horrendum il tuono fpaventevole . QUINTA DE С L 1 N A T I O. DIES , Nomen declinatienis quint*, generis ma/eulini > tiumeri fingula.ru , fie deolinabitur , Dies il giorno • NOminativo hic Diei del giorno . Genitivo Dativo Diei algiorno . Die m il giorno • Accufativo Vocativo О Dies « ¡ñamo . Ablativo a Die dal giorno • Plur Nominativo Dits i giertii Genitivo „ Dieruni dei giorni. Dativo Diebus ai giorni , Accufativo Dies i g'nrni . Vocativo О Dies о giorni . Ablativo a Diebus dai giorni. Hie dies IxtifTimut il giorno allegrijfîmo , Нагс fpecies infignis la bclleifiifcgnalata • й Hase res familiaris la roba di cafa . Hzc faciès honefla & überaus l'afpetto bello , * gentile. ADMONITIO. JQocebit Preceptor interdum гейе feribendi praeceptas Ht

t« lib. I. Cap. I. ut ante B, M, P, nunquam N, litteram , fed pro ea , M, fcribi u: Ambiga , Cemmitti , Impono ; nou Anlrgo , Çtnmitto , Inpuno . Si eadem confonans geminetur in medio dicTionis , non utramquc initio, aut in fine vertus, led alteram in fine , alteram initio alcerius elfe fcribeiidam , & fimilia. NOMINA ADIECTIVA.ET ANÓMALA. CAPUT II. Nomina Adieñiva Declinatianis primee , & fecunda;. BONUS , bona , bonum , numen mobile , declinationis •prime , is- ftcundx , numcrifing. fie dectinabitur . NOai. bonus, bon.i, bonum, ¿uo«e,¿«un.í, buono. Gen. bon!,bon3e,boni. Dat. bono, bonae,bono. Ace. bo num, bonam, boBum. Voc. obone,bona, bonum. Ab. s bono, bona, bono. Plur.Nom. Jîoni.bonXjbona.Gen. bo norum , bonarum , bonorum . Dat. bonis . Ace. bonos, bonas , bona. Vocat. о boni, Ьонх, bona. ЛЬ. a bonis . Bonus , bon* , bonum déclinâturt ut Dominus , Muja , Temp/um : aux prim* funt , is fecunde declinationis , Subjeâa nomina eodem modo declinantur , niiî quod calus interrogandi SylJaba JUS , dandi vero , I , litera term i n .nur . ALter , altera , alteram , alterius, alten il fee on. do , с Гакго . Alius, alia, aliud, alius , alii , altrt. Solus, fola , iolum , lolius, (oUfolo. Totus , toca, totiim , tot ¡us, toti tut ta. Unus , una , unum , unius , uni uno . Ulitis , lilla , ulluii» , ullius , ulli alcuna . Nullus , nulla , nullum, nullius, mil) i niuno . Uter , titra , utrum , utrius , utri chi dei due . Neuter, neutra, neutrum , neutrius , neutri ni Puno, ni l' a/tro . Utcrque , utraque , utrumque , utriufque , utrique l' une, e Ï altio. Alteruter , altcrutra, alterutrum , akeriitrius , alteru« tri , &c. o l' uno , t l'altro SCHOLION. I. Feminina, Altera , Alia, Sola, Tota , Una. , Nulla, Geuitivum, & Dativ um in JE , auud veteres habucre.

Ter.

Adjeftivorum Nom. Declfn. IS Ter. Heaut 2.3. Нзг с ipfa in hiñere alter* dum narrar. Colum ).s. ci i.Ut alterne deliberatae parti conveni.ir. Cic. 2. de Div. Alia pectidis . Gell. 9. с. 4- Nulli alite canil- obnoxia. Ter. ¿un. s-. 7. Mihi/a/ vei fiate, в

»4Lib. Г. Op. IV. tjjende vol. iînt, tolere fiane , о ejindo quellt . Ргжг. imp. Cum eflem, conciofcjicofa che iofoffl, о/лrii, о effendo io. efles, tufeß, ofarefii, о ejindo tu. effet, co/uif(J~e,iifareíée, »ejindo quegli. PI. Cum eflemus , ctncioftjecofa che noi foßtno, ofaremmo, о ejjendt not. effetis, voi fotte , ofarefte, o ejendo voi. effent , colore fojfer», efanbbono , о effendo quegli . Praet. perf Cum Fuerim, Concioßacofache io fia ffafo, » ejindo i» flato, fueris, tu fii iUto, в ejindo tu stato. ftierit , celui fia flat* , e ejindo quegü flato . PI. cum Fuerimus , cencioßacoßiche noi fiamo flau , o ejindo noi fíat/. fueritis , voi fiat с flau , о ejindo voiflau . fiterinc ¡xoloro fieno f/ati , о ejendo quegli statt . PrJKt. plufq. perf.Cnm Fuiflem , cnziofojecojo. che io feßfiate, ofarei state, o ejendo io flato, fililíes, tufoß, в farefli flato , o ejindo tu flato, fuiffet, colui fofe, ofarebbe flato, e ejindo quegliflato. Pl.Cum Fuiffenuis, conciofojifojj che noi f»ßmo,e faremmefldti,e ejindo noi fíati fuifletis, toi fofte , efareftt fiati , » ejindo voi flati . fuilíent , cilorofajero , ofartbùero tttti , e ejindo quegúflati . Futurum. Cum Fuere, qtiando io färb, e faro flato, fue« ris, tufarai, e farai Stato. fuerit, colui,o quegli far*,e fur* flato . P¡. Cum fuerituus , quando noi firsmo , efaxemo Stati . fueritis, vaifarete , e farete fian, fuerinr, colore, o ftullifaraune , efaranno fiati . A D M O N I T Г O. De potenciali , ac permiífivo modo agemus C. 9. fc|j. 8. Nunc preceptores monitos volumus, uc faltem pri mas horum perfonas ( quamvis prim* permiffivi modi paruni uGtatae lint ) cura itálica interpretatione memo ria; mandare diicipulos patiantur. Quod fi paule difficiliores videantur, proveâicribusreferventur . Potentialis modi tempus prajfens • S Im ? che ie fia , che ie akíia ad effere ? ovvcro , che io poja , debía , в voglia ejere \ Prit. imp. tlíem? Che iofarei, potrei, dovrei, e vorrei ioeJire\ ovvero , pottva , doveva, uvolevaio ejirti Prast. perf. Fuerini ? che io fia flats ? ovvero , eis ie abbia poluta , dovuto , o voluto ejere ) • Prêt- plul. petf. fuifleni ? ehe re ftrti (tato , avrei i» jpotllf

Verbi , íuñi, Conjug. aç fututo, devutt, » voluto ejfire} ovvprt , potevox , doveva , « vtleva io ejère ¡tato ? Futurum . Fuerini ? (aro io > faro io per ejfere ? ovvcro fotrb , dtvrb , e vet то io ejfere ? Hjs voces, fim , ejfim ? is~e. cum inrerrogatione fcre femper pronuiitiands funt. G/ie iofii} che in potrei ejfirt} Latina exempta exScholio tí. С. $. pecenda lunt . H ei milfívi, leu Conceífivi modi cempus preferís . S Im ^mi fia io pure., ponohiamo che ¡»fia , ancorache i» fix . N Prçt. imper/. EíTem , mifojjiio purt , fj.ccie.mo che it fofli, ancorache io fofli. Prxt. pert. Fuerim , mi fia. io pure ft'ato t poníame tie iofia flato , anzorache io fia flato . Praet. plufq. perf. Fuiííem , mififli io pure Statt ,fiem eiamo che io fofli ftato , ancorachi io fofli flato . F'ituru. Fuero, mabbi* io purt ai eflirt,ponghiamo chs io abbia ad eflère, ancorache io abbia adtjfcre, в fit per ef fete . Inhniti modi tempus prjefens, & prxc.iuiperf. Eflc, ejfire . I'r*c. perf., & plufq. perf. FuirTe* eJJere ft do . Futurum. Fore , vel Futurum , am , um eñe : & plur. Fore, vel Futuros, as, a efle , ejfer per eflirt , • dover eflere , » avère a eflere . Futur, prçt, mid. Futurum , am, um, fuilTe : & plur. Futuros, as, a fuiiTe, che io farei flatn,tufarefli ¡tato, ee.^ Particip. Futuri temporis. Futuros, a , urn , chijari , » dee ejfire , t i per eflere , « ha ad ejfirt . PRfMA CONJUGATIO AMO. CAP. V. Amo , verbum a&ivum , modi iadicativi , temptris prtefenth , nunieri fingu/aris , pcrftnx primie , coajug.itiomí primae , fie declinabitur • Indicative modi tempus prçfens . A Mo , io am» . amas , tu ami . amar , celui , с quegS ama. plur. amamus , noi amiamo . amatis, vti amaie . amane, со/oro, o queg/i amano . Prêt. imp. amaban! , io amava . amabas, tuamnvi. aniab.u, colui , » qttegli amava. plur. amabamus e«i amtvamo . amabatis vei atiavute . amabant , eolito, в a\uegli amavaae , M A*t*st

iff Lib T.: Cap. V. Ama¡ , i mulata in earn , fit Amabam ; fie Pocebam . Prît, perf. amavi, io amai , ed ho amato, amavifti , tu cmafli , ed ha amato . amavic, coíui, о quegli amb, ed ha amat« pi. aniavimus ,noiamammo,ed abbiamo amato . amavift is , vor amaftt , ed avele amato . amaveruiic , vel amavere, caloro, о quegli amar оно, edhtnm amato. Prxc. piule], perf. amaveram, io aveva amato, лш averas , tu avevi amato, amaverat, colui, o quegli aveva ama* to. pl. amaveramus, noi avevamo amato, amaveratis, voz avívate amato.ím*\ierant,c»!'jro,o quegli avevano amato. Amavi, 2 in e, & addíca ram, he Amaveram : fie in_» ceteris conjupacioiiibus . Fucur.amabo ,io amero . amíbis, tu amerai . amabu , celui, o quegli amera, pl. amabiuius, noi ашегетз.ата. bitis , voi amérete, aniabunc, coloro , o quegli ameranno . Amat , s in io , fit Amaba : fio Decebo . Fucurum exaftum , ex Varronis fententia . Auiavero > ris > uc in Conjunctive , io , avri amato . ADMONITIO. Dîfcant ptierijdum verbum inti:ctunt,per omnium temporum perfonas locurionesejulmodi. Amt modeßiam í*am. /linas m.t. Amabam m.t. Amavi m.t. vel amo te propter ßngularem miidejliam tuarn. Amabam te propterf.m.t.is-et Neque primas, fecendafve perfonas pronominum expri mant , doceanturque Latinos id raro faceré . Im pera ti vi modi tempus preferís. Ama , vel am.ito, ama tu . araer, ami quegli. pl.ame» «ous, amiamo noi . amate , vel a macote, amate voi. anient , amino quellt . ¿mas , oblata s ; fit ama : eeiern modo , Voce , Audi » Futurum , five modus Mandativus. Amato tu, vel ятяЫг,атегаг m, amato ille,vel amabit, ameià quegli. ¡>L amatóte vos, vel amabitis,4míir«íí v«i. amanto illi, vel amabunt > ameranno quellt . Amat , addita o , amaH : fie in ceterii conjugstionihut . Optativa modi tempus preíens , & iuipcrf. Utinam amarem , IdJitvoieJc ehe iu a*nji . amare» t tu amajfi. amaret , colui, o quegli amajfi . Pliir. Utinam ■aaiajemiis . Jktdit veUJJc the noi amifimo , anjarem , voi

Verbî , A mo, Conju». 27 amalíe . amarent , coloro , o quegli amajfero . Ama, addita rem . лЬ eadem per/она imperativ! fiunt JJo-.irem , Legerem , Audirem , addita rem . Prcr. perf. Utiium amaverim, Iddio voglia che io ai. ¿га amato . amaveris , tu аШа amato, amaverit, eoltti о quegli , аббга amato . Plur Utinam amaverimus , Iddio voglia che not abbiamo amato . amaverirís , vti abbialt amato, amaverint , coloro , a quegli abbiano amato . Amavi, tine, if addita. rin , fit amaverim : /ic in alih. Prat, plufq. perf. Utinam amavnTem, Jddio vdejl che 10 aveß amato amaviffes , tu aveß amato, amavitfer colar, 0 quegli avtjb amato. Plur. Utinam amaviflemus' Jdd/o vokjfe che not aveßmo amato. ama»ifl"eris, vei avtfle amato, amavi'flent, coloro, 0 quegli avejiro amato . Amavi , addita s , is fem 1 ßc in ceteris . Fut.Utinam amem, Jddio voglia che ie ami . ames tu ami. amet, colui,o quegli ami. Pl.Utinam amemu,,lddi, vcg/ia che not amiamo amet is, voz amiatt . ament, cole re, о quegli ammo. Co.ijunftivi modi tempus рг*Геп5 Cum amem , ctncioßacofiche io ami , s amando io ' ames , tu ami . amet , colui , 0 quegli ami . PJur. co * amemi» , concioßacofache ног amiamo , « amando not »»'«ris , voi amiatt. ament, coloro, 0 quegli amino'1 rxt. iroperf cum amirem.tonciofojficoßichc io ama} fi, odamtrei , o amando io. amares, tu amaß, od amare ' ff', o amando tu. amaret, cului, o quegli amaffe, od ama. rebbe, o amando quegli. Plur. cum aniaremus, concioñrfecefa du noi amaßmo,'od ameremmo, o amando «w.amafttis, vit amafie, odamarcffe, o amando wo/.amarent , co loro , o quegli amajiro , odamarebbom, eamando quelli . Prêt. perf. cum amaverim, concioßacofack'e habbia amate , « avendeio amato, amareris, tu abbi amato. amaverit , tolui, 0 quegli abbia amato. pJur. cuinj amaverimus, concioffiacofacbè noi abbiamo amato , ta. vendo noi amato . amaveriiis, voi abbiate amato . amaVífint , coloro , o quegli abbiano amato , . Prêt plufq. perf. cum amaviflem , conchfojicofa cht 10 aveß t oavreiamato, o avendo ie amate . amaviffes tu *Уфг , avrefti цтлп , amavifi«, иШ ,¡о quegli 1* * *rc/.

28 Lib. I. Cap. V. »veje o tivrebie amato. PI. cum amavifîemtis, eonciofojfètoja che noi aveffimo, о avrimmo amato, о avendo noi amato. aimviliitis , v»¿ avefle , o avrefle amato- amaviflenr. , tolero , о quegli avejfero , e avrebbono amato . Futur, cum amaveto, quandoio amero, edavr» amato. amaveris, tu ameráis ed avérai amato, amaverit, colui, о quegli amerà , ed avrà amato . Plur. cum amaverimus , cuando noi amere то ycdavremo amato, amaveritis , toi amerete,ed avíete amato. imiveùnt.co/f>ro,o quegli ameгаяпоу ed avranno amato . ADMONITJÖ. Cur« Preceptor, uc pucri in decünandis verbis non - folum Cum parciculam fed alias etiam , quas infra C. 9. ■Scol.S. inveniet, Modo fubjunftivo prœponant, Si amem, fe io ami. Jguamvii docerem , benchè io infegnaffi . Ktfi ¡egijjim , íe io non aveíli letto . Dum ffciam ,purchi io faccia.Jgua ratione ßct,ut & propria materna lingua vo ces latinas reddant,& ad fyntaxim paulatim iuftituantur. Potentialis modi rempus prxlt-ns . Amem ? che io ami \ deio abbia ad amare \ ovvero che io fofa , debía , o mglia amare S Prct. imp. amarem ? che io amerci ? potrei , davrei , o Vorreii* amare} rwcTI poteva, doveva, o vohva io amareè Prêt, perf.amaverim ? che io abbia arroto, ovverot til io abbia fotuto , dovutv , o voluta amareè Prêt, piulo, perf. amavidem ? che kavrei amato , etvrei'io fotuto , dovuto, » voluta amare ? ovvero poteva , doveva , o vo/eva ioavere amato ? Futur, amaveriro ? amero i» ? faro ioper ».mare ? ov •vero fttri y dovrb , o verra io amare ? Penniflivi , five Conceífivi modi tempus prefens , Amem, ami io pure , poighiavw che io ami , anco rachi io ami . Prêt. imp. amarem , amajßiofure , facciamo che io amaji, ancorachi io amajfi . Prêt, perf.amaverim, abbi*. io pure amata, рая/вmo che io abbia amato, ancorachi io abbia axiato . " Prer. pluiq. perf. aniavillent, aveßiu pure amato,faaciamo cheio avtßi amato, antcrachi io aveji amato . Furur. amaveio, ponghiamo ch' it 6Íb¡u ad amare,an*

»rucar ы abbia ad amars. o

la&"

Verb! , A mo , Conjug. г$ Infinití modi cempus prefens , Se prçt. îraperf. Ama re , amare . Ama, addita, re, fit amare', fie docere, legere, audire. l'ret. perf. , & plufq. perf. amaviffe , avere amate . Amavi , addita JJe, fit amavijje : fie doctúfie , ¡eg'Jfe , audivijp; . Futur, amaturum ,ara , um efle , & plur. amataros , as , a eíTe , avere ad , o dovere , o rffere per amare . Fut. prêt- mífí. amaturum, am, um fjifle, & p!. ama« turo?, as, afuiffe, che то avrei amato, tu avreíti amata . Gerundia . Amandi , di amare , o di effere amato . Amando, amando, o cffendo amata . Amandum , per amare , o per ejfere amate . Amans , a,it-ir.tis , tis in di , do , dum , fia in ceteris . Supina. Amacum, adamare. Auiatu , ad amarfi , ovvert da, e£ire amato . Participia declinationis aétive. Pref. & imperf. amans, amantis, amante , chi ama, ewerochi amava • Amabam , bam , mulata in ns : fie in ceteris . Futur, amaturus , ra , rum, chi amera, othlhaad amare , o è per amare , в dee amare . Amatum , m mulata in rus: caetera codem med* . ADMONITIO. Formavinuis hoc participtum a pn'ore íupino, propter verba neutra, qua: poíleriore carent . Doceant Magiftri pueros, participia futuri remporte tum activa , tum paffiva verbo iubflantivo conjungere , ne femper verbo Veteo, quod i 1 lis familiarifltmum eíl , ucantur. Sum amaturus, es amaturus isre. pro Deieo ama~ re, debes, is с. Amaturus eram, eras, pro Debebam, debe las amare, ipc. Amandus fum, es , pro Debeo, deies ama' ri . Amandus eram,eras,pco Debebam,debebas amari, ise. V. Rudim. С 14. Schol, 8. parcicip. AMOR, VfiRBUM PASS1VUM , íicdeclinabitur. Indicativi modi rempus prefens . A Mor , io fino amato . amaris , vel amare , tu fei amato . amatur, celui, o quegli è amato . pi, amimur, noi fiamoamati . amamini ,voi fíete amati . amantur, coloro, o devrebbe , о vorrebbe ejjirmi infegnato ; tvvero fateva j doveva , o voleva ejirmi injegnato '• — Pra;t. perf. doâus » a , uni fini , vel fiierim i che mi fiaftato infegnato i tvvero che abbia poluto , dovuto , 0 valuta ejfermi infegnato Î Pret. pluiq. perf. doâus , a , urn eflem , vel fuiffem í che mi farebbe ftato infegnato 5 mi farebbe patuto y dovuto , о voluto ejire flato infegnato i owero potcva , doveva , о voleva ejfermiftato infegnato Í Futur, doâusj а, um íim, vel fuerimf firàper ejfermi infegnato1. owero potrà , dovrà, о vorrà ejfermi infegnato'. Perrr.ifïivi , five , Coiiceffivi modi tcriipus prelens . Docear, fiami pure infegnato , ponghiamo che mi fia. infegnato , ancorachè mifia infegnato . Prœt. imp. docerer , mifojfe pure infegnato , facciamo fJic mifojfe infegnato , ancorachè mifojfe infegnato . Prec. perf doâus , а , um lim , vel fuerim > mi fin pureftato infegnato , poniamo she mi fiaftato infegna to , ancorachè mi fia ftato infegnato . Prœt. plufq. perf. doâus , а , um eflem , veJ fuilTem , Ь? fojß pure fiato infegnato , faeciamo che mi fojè ftato infegnato , ancorachè mifoffi ftato infegnato . Futur, doâus, а , uro. ero , vel fuero , abbiami pure md ejire infegnato , pongk\amo che mi abbia ad ejferc infegnato , ancorachè mi abbia ad ejire infegnato . Infini« niodi tempus preferís , & imperf. Doceri , fjferc infegnato . Рис. perf. & plufq. perf. doâum , ara, um efle, vel iuilTe, & plur. doâos , as , a , efle , vej Ы$я>фгеftato ûfegnato, is-e, Fu-

VerbîjDoceo , Conjug. 30 Futur. do6him \vi,che nii,t!,gli,ci,vi,/ero far* infegnato . Docendum, am, um die, & plur. docendos, as, 3 ef, fe , che mi , ti , ее. ¿ebb* ejfere infegnato Futur praet. m ¡ft. futurum fuiffe., ut docerer , &c. & plur. futurum fuiffe , ut doceremur , &c. che mi , ti ec. farebbe flato in/ègnato . . Docendum, am, um fuiffe , & plur. docendos , as , * fuifle, che mi, ti, ec, avrebbe dovuto tffere infegnato. Gerundia , & fupinum in U ut iup, in Aât'v. Partit ¡pi. 1 declinationis paifi»x. Prart. perf. & plufq. perf. dodtus , a , um , utmi, donna , cofi , a cuièftatp , ed era ftato infegnato . Futur, docendus , a , uni , uomo , donna , cofi , a. ctii debí' effire infegnato . TERTIA CONIUGATIO, LEGO. CAP. VII. Lego, rerhum aUivum , modi indicative , temporis » fnefentit , numeri fingularis , perfonte primee » Cl»jugationis Xenix , fie declinabitur . lndicativi modi temptis prxfens . LEgo,z* /«£g«.legis,legit.plur. legimus,legitïs,legunr. V rit. imp. legebam,?o l'ggrva . legebas ■ legebat . plur. legebamus, legebatis , legeba"» . Legt , e in e addita bam : fie audiebam . Praît. perf. legi , to leßi , e holetto. legifti , legît . plur. 1er.) mus , legiflis, legerunt , vel legere. Praet. plufq. perf. legeram , io aveva letto . legeras * legerat . plur. legeramus, legeratis , legerant . Futur, legam , ioleggeri . leges, leget, plur. legemus» Jegetis,legent-. Lego 0 in am; fiâaudiam. Imperativi modi tempus proviens . Lege , vel legito , leggi tu . légat, pi. legsmus , legi« te > vel legi to te , I egant . Lego 0 in e . Futurum , five modus Mandativus . Legito tu, vel leges, leggerai tu . legito ¡lie, vel leget. plur. iegitote vos , vel leget's . legunto illi , vel legent • Optativi modi tempus praeiens , & imperf. Utinam legerem, lidio volefii che io leggejfi . legeres » legetet . pi, utinam leger'emus , legeretis , legerent ._ Prat. perf. utinam legerira 1 liât» vogiia che U ab"

4o Lib. Г. Cap. VII. aliin hue • legeris , legeric . plur. utinam legerimus , legeritis , legerint . Pr*t. plufq. perf. .utinam legiffem , Iddio volejft che io avejp. letto . legifles , legiflet. plur. utinam legifleimis , legifletis , legiflent . Futur, utinam legam , Jddiovcglia che ie legga . le«as , Icat. plur. utinam legamus , legatis , legant • Conjundtivi modi te m pus pr-üfens . Cum legam, tonàofliacofache го ¡sega , о leggendo io . Jegas , legat . plur. cum legamus , legatis , legant . "Pra:t. imperf. cum legerem , conciofojecofa che io hggeffi , о ¿eggerei , о leggendo i* . legeres , legeret , plur. cum legeremus , legeretis , legerent . Pratt, perf. lesjerim , conciofiaccfachi io abbia letto , о avendo io letto .^legeris , legeric. plur. cum legerimus , le»eritis , legerint . *Prœt. pluJq. perf. cum legiffem , conciofoffecofa che io ave/Ji , о awti letto, о nvendo io letto . legifles , legiflet . plur. cum legiflemus , legifletis , legiflent . Futur, cum legero, quando io leggerb , e avro letto . le geris , legerit . plur. cum legerimus, legeritis, legerint . Potei* lis modi tenipus prelens . Legam ? che io legga \ che io abtia a leggere 5 evveто che io fojpi , debba , о voglia leggere . Prjet. imp. legerem ? che h leggerei , potrei, dovrei , о vonei leggert'. envero poteva, doteva, о voleva io leggere Î Prot, përf. legerim Í che io abbia letto i ovvero che io abbia potato , dovuto , o voluta leggere Î Prstt.plufq. perf. legiffem î che io avrei leite '. avrei potato , dovuto , о voiutt io leggere '. ovvero poteva , dovevi , о voleva io ave/ letto '. Futur, legerim í leggerb io Í färb io per leggere • ov- . veropottb , dovrb t'o vorri io leggere • Permiffivi , five Conceífivi modi tempus prafens . Legam, legga io pure, pvnghiamo che io legga , an. corachè h legga . Pr«. imp. legerem J leggejji iopure , facciamo che io hggefli y aiicwachè io leggejji . Prst. perf. legerim, abbia iopure letto, poniamothe ¡в abbia leite, ancorache io abbia letto, Jfrst,

Verbo, Lego, Conjug. 4Г Praet. plufq. perf. legillém , avejji io pure leite , /¿e»temo de го aveßi Iftto , апсотасКе io aveßi istlo . Fucur. legero , pongh'amo che in abbia. a leggere , e fia fer Uggere , ancorach'e io debba leggere . InHnici modi cempus prxiens, 6c prat. imperf. Legere , leggere , ec. Prjet. perf. (Sí plufq. perf. legifle , aver letto . Fucur. Icftiiiuni , am , um efle , & plur. Leâuros, as , а е(Ге , avère а , о dovere , о effère per leggere . Futurum prjcc. miftum , ledurum , am , urn tuifle , & plur. lefturos , as , a fuilfe , 'che io avrei letto, tu avrf Jli letto , ее. Gerundia . Legendi , di leggere , o di tjfer letto . Legendo , in ¡eggende , о eJinda letto . Legendum , a leggere , отпето ad effer lett» • Supina . Ledum ,a leggere , о per leggere . Le£tu , da leggere , о da ejjir ¡etto . Participia declinationis aiUvae • Frsef, & imperf. lcgens , legends , hggente , cht leg' ge , owero chi leggeva. . Futur. lefturus , a , um , chi leggera , o chi dee leggere. IEGOR, VERBUM PASSIVÜM, iic declinabictrr . '• Indicativi modi cempus prxfens. LEgor, iofino letto. legeris, vel legere, Iegitur . Plur. legimur , legimini , leguntur. Pra;c. imp. legebar , i* era letto . legebarís, vel lege« bare, Iegebacur.plur.legebamur,legebamini,legebancur. Prjer. perf. lectus , a, um Cum , vel fui , io fui , * fonoflato letto. es , vel fuifti , eft , vel fuie . plur. lefti . ae, afurous, vel faimus, eftis, vel fuiftis , func, feu fuerunt , vel fuere • Prat, plufq. perf. leftus ,a, um eram , vel fueram , it ero flato letto . eras , vel fueras , erat , vel fueras . Plur. leôi , as , a eramus , vel fueramus , eracis , vel fucratis , eranc , vel fueranc . Futur, legar , iofaro letto . legeris « ve! legete, legs tur . plur. legemur , legemini, legeneur . Legam , min r : ßc audiar . Im-,

41

Lib. Г. Cap. VIL Iinpîracivi modi tcmpus proefens . Legere, vel legitor, fit tu leite . legatur . plur. legamur , legimini , vel legiminor , legancur . Futurum five modus Mandativus. Legitor tu, legeris , vel legere , farai ta htto . legitor ille, vtllegecur, fuià colui letto . Plur. legimi nor , vel legeniini , /arete vei letti . leguntor , vel Itgentur , J'aranno coloro ¡etti . Optativi modi tcmpus prajfenj , & imperf. Utinam legerer« lidie volejpt che io feß letto . Iegereris , vel legerere , legeretur . Plur. utinam legeiemur, Icgeremini , legerentur. Prat. petf. utinam leans, a , um íim , vel fucrîm , lidio voglia che го fia flato ietto . fis, vel fueris , fit , vel fueric . Plur. utinam leâî , * , a fimus , vel fuerimus , litis , vel fueritis , tînt , vel fuerint . Prit, plufq. perf. utinam leâus , а , um elTem , vel fuiflcm , Idiio volejß che го faßflato letto. effes, vel fuiffes , eilet , vel fuiflet . plur. utinam leâi, as , a efiemus , vel futflemus , eíTetis , vel fuiffetis , effent , vel fuiflent . Futur, utinam legar , IdAto voglia che io fia letto» legaris , vel legate, legatur. plur. utinam legamur» legamini , legantur . Conjunñivi modi tempus prafens. Cum legar , concioßacofachb го fia letto , » eflkndo i» htto . legaris , vel legare , legatur . plur. cum lega mur , legamini , legantur . Prast. iroperí. cuín legerer , cenciofoßecofa che io fojffi, o faret leite, »ejgeuie го letto . legereris » vel legerere, legeretur. plur. cum legeremur, legeremini , legerentur . Prat. perf. cum leâus, а , um íim, vel fuerim ,coucio£iacgfachè_ го fia ñato letto , o effendo io itate lette » lis , vtl fueris , fit, vel fueric . plur. cum leâi , se., а fimus , vel fuerimus , finis , vel fueritis, fine, vel fuerint. Prs:t. plufq. perf. cum leâus , a um effem , vel fuiflem , conciofод-cofa che iofoß , o farei flato letto , вejindo io flato letto . effes , vel fuifles , eflet , vel fuif let . plur. cum leâi, sé, а efiemus , vel fuiílemus , if-

Verbî, Г.срог, Cortjug. 4Î • effctist VelfuiíTetis , eíTent j velluiflent . Futur, cum leftus , a , um ero , vel fuero , quan¿о io fare ¡et'.o , e faro flato letto . eris , vel fueris , erit , vel fuerit . plur. cum letti , a: , a ennuis, vel fuerimus , eritis , vel fueritis , erunt , vel fuerinc . Pocenualis modi remplis prsfens . Le»ar 5 che iofii letto ! che io debba ejfer letto '. ovverê ehe io poffa > ¿еЬЬл , о vnglia effir hue.' Pr;et. imperf. leserer '. che io Jarei letto*. potrei1dovrei, everrei io effer letto '. ovvero poteva , deveva , o volevA io efler letti » . ; Proet. perf. leftus , а , um fim , vel fuerim Î che io fia ttato letto , evveio che io abbin potuto , dovuto , о voluta effir letto í Ргагс. plufq. perf, Icftus , a, um , efTem , vel fiiiffem Í che iofarei {fate letto í avrei io' potuto , dovuto , о voluto effet letto S cvvsro poteva , doveva , o voleva io effere flato letto Í Futur, leftus > a uro (Im , vel fuerim '. faro io per effet letto '. ovvero potro , dovrà , о vorrb h effet letto Í Permirfivi j five Conceflivi mpdi tempus proefens . Legar fia io pur letto , ponghiamo che io fia. letto » ancorache io fia letto . Prît, ¡mperf. \e°,erer fcflî io pur letto , facciamo che iofß letto , ancor ache io foffi letto . Praet. perf. leftus , a , um fim , vel faetlaifia io ptireflato letto , poniamo che io fia ñato letto , ancora' chi io fia flato letto . Praet. plufq. perf. leftus , a , um efiem « vel fuiffem fojfi io pure flato letto, facciamo ch'io foffi liuti letto., ancorach'e io foffi flato letto . Futurum , ledus , a , um ero , vel fuero abbia i» pure ad effer letto , ponghiamo che io abbia ad efftr letto • ancorache io abbia ad effet letto . Jiifmit! modi tempus prxlèns , & praet. imperf. Legi , effer letto . Prxc.perf.& plufq. perf. leâum, am, um efle,vel fuiffe , & plur. leftos, as, a efle , vel fuiiTe, effere flato letto . Futur, leftum iù che faro, farai , farà letto , letta\ chefaremo, farete , Jaranno letti , о ktte . Le-

44 Lib. T. Cap. Vir. Legewdum, am , um elle, & plur. legendos , as, a elfe , che го debbo ejere letto , tu der ejfere letlo , ec. Futtir. prxteritö miftum . Futiw. fuifie ut legerer , &c. & plur. futur, fuifl'e ut legerernur , &c. che io Jarei fljro letto , tußirefli flato leite , ec. Lep,cndum,ani,um tuifle»& |>1. legcndos,as, a fuifse che io avrei dovuto effere letto, tu avreftt dovuto cjjere Ittto , tc. Gerundia, & Supinum in U , ut lup. in Aitiv. Participia declinacionis paiîïvae . Prxt. perf. & plufq. perf. leâus, a, um letto¿etta tcèi . i ¡tato , ovvero chi era flato letto . Futur, legendus, я, um, chi dee ejjere letto . QUAK.TA CONIUGATIO, AUDIO« С A P. V I Г I. Audio, verium aCiivum , modi indicativi , temporis prgfintis , numer г Angularis , perfon* prime, conjugations quart* , fie declinabitur , Indicativi modi ten/pus prxfens . AUdio, ioodo . audis , audit . Plur. audioius , auditis , audiunt . Prxt. iinpevf. audiebam , io uiiva . audiebas , au dit-bar . plur. audiebam us , audiebatis , audiebaut . Prxt. perf. audi vi , iou-lj, e ho udito . audrvifli , audivit . plur. audivimus , audiviftis , audiverunt, vel audivere • Prxt. plufq. perft audiveram , io aveva udito, audiveras , audiverat . plur. audiveranius , audiveratis, audiverant . Futur, audiam , io udirh . audits , audiet . plur. audiemus , audietis , audient. Imperativi modi tenipus prxfens . Audi , vel audito , odi tu . audiat . p!ur. audiamus, audite , vel auditote, audiant. Futurum > five modus Mandativus . ■* Audito tu, vel audies , udiraitu. audito ¡He, vel audiet . plur. auditote vos , vel audietis , audiunto jlii , vel audient . Optativi modi tempus prxfens , & imperf. « Uftinam audirem , lidio vo/eji che io udi£i . aüdires , audi-

Verbi ,• Ai>dio > Conjiig. 45 aiidiret . plur. utinam audirenuis , andiretis , audirent . Prie. perf. utinam audiverim , Iddio veg/ia cheio ab bia udito . audiveris , audiveric . plur. utinaui audiTerlmus , audiveritis, audiverint . Prset. pluiq. perf. utinam audiviflem , Iddio voltji che io avejji udito . audivilies , audiv (Tet. plur. utinam, audiviflemus , audiviffetis , audiviflent . Fuc. utinam audiain . lddio vegiia cht io oda . audias auuiac . plur. utinam audiamus , audiatis > audianc . Cotijunétivi modi rempli? prxiens. . Cum audiam, concioßaco/achi io oda, » udendo io. audias,audiac • plu. cum audiamus , audiatis, audia.nr . Prxc, imperf. cum audirem , conçùfojfecefa che i» udißi j о udirei , о udtndo io . audires , audirec . plur. cum audirenius , audirctis , audirent . Prset. perf. cum audiverim , concioj/iacs/achi io abita udito, о dvendo io udito . audiveris. audiveric. plur. cum audiverimus , audiveritis, audiverint. PraîC.pIufq.perf.cum audiviflem , conciofojfèctfa che Jo aveßi , o avrei udito , o ave n do г o udito . audivifles, audiviflec . plur. cum audivillemus , audivilletis , audiviflent. Futur, cum audivero , quando io udiro , e avro udito . aodiveris , audiveric . plur. cum audiverimus , audi veritis , audiverint . Potential» modi tern pus pra;fens . Audiam ! che io oda , che io abbia a udire î ovver« she io pojfà , debba , * veglia udire S Prser. imp. audirem î che io udirti , potrei , dovrei , в vorrei io udirei ovvero peteva, doveva, svoleva io udire î Frxt. petf. audiverim 5 che io abbia udito '. ovver* che io abbia potato , dovuto , o voluta udii e' Prarc. pluiq. perf. audiviflfcm í che io avrei udito i Avrti io potuto , dovuto , • voluta udire i ovvero poteva t doveva , о voleva io aver udito Í Futur, audiverim 5 udirà io '. faro per udire í cvvtra fotro y dovii , t vatro io udire 5 Perniiiltvi, five Conceflivi modi çempus prafens . Audiam, odd i' pure, j>»t¡ghi&mt che io oda , ana*

tache io «i» i

lJi »?t,

4« Lib. I. Глр-VI'r. Prast. imperf. audirem , udißi io pure , /лссЫгцв che io uáijji, ancoracbe io ud'rjfi Pracc. perf. audiverim , akbia io pure uditi , ponrami - At io abbia udito , a'ncoraiht io abbia udito . Prît. pluí, perf. audiviilem , avtjfi го pure aJito , fac etante che io aveßi udito , encorache io aveßi udito . Futur, audivero , y.nghiamo cht io аЬЫл a udire , $ fia per udire , ancoraih'e io debba udire . Infinie! modi tenipus prxlens , & prit, imperf. Audire i udire ■ Pr*t. perf. & pluiq. perf.aitd'viire , avere uditi • Futur, auditurum , ram , rum elk- , & pi. audituros , Tas, ra efle , avere , о a dovere , о ejfire per udire . Fut. praeter, miftum ■ auditurum , ram , rum fuiffe , & plur.audkuros, ras, ra fuifle , chcavrei udito, avre/fz udiio. isc. Gerundia . • A udiendi ,^di udire , o di eßere udito . Audiendo , in udendo , о ejfendo udito . A udienduni, ad udire, о ad eßere udito , Supina . Auditum , ad udire , opei udire . Auditu , d' udire , ovvero d' t.jfete udito . Participia declin.itio.iis aâivae . Prxf,& imp. aud¡ens,audientis,at. perf, uditus , a , um (im vel fuerim , fia гш pure flato udito , poHiamo che io fia flato udito г апсоглthè io fitflato udito . Prjsr. plufq. ptrf. auditus , a, urn elTem , vel fuií. fem , ftffiio pure flato udito , facciatno ch' io fofli flato»dito, atteurache iofoß flato udito. Futurum, .Hinaus j a, um ero vel fuero, abbia io pure aJ effete udito , ponghiatno che to debba eflire udito » autorachi iofia pe ejfere udito. Infiniri modi tempos preferís, & prît, ¡mpetf. Audiri , ejfere udito .

• Pr«t. perf. & plufq. perf. auditum , аш , um tffe , те!

Verbi, Audior, Conj'j». 4y vel fu!fle,& pl.auditus,as,a eife,vel fuiiïe.effire flato udito Futur, auditura iri, chfuro.farai, fari udito, о udita; che faremo, /arete, faranno uditi, o uiite . Audiéodum, am, цт efle, & pi. audiendos, as, a efle, de io debbo effere udito, tu dei effere udita, ec. • Futurum pracerito niiftum. Futurum fuifle uraudirer, &c. & plur. futurum fuille at aiidíremur , &c. zhe ie farei ñato udito, tu farefii flato udito, ec. Audiendum,am,um fuifle, & pl.audiendos,as,a,fuifle,c¿e io avrei davuto effere uditoju avreíH dovuto effere udito,ec. Gerundia, & fupinum in U, ut fup. in Aétiv. ' Participia declinationis paQivx . ■ Prst. perf. & plufq. perf. auditus, a,um, udito,udita, cii è flato, ovvero chi era ñato udito . Fut. audiendus, a, um, chi dee effete udití. ADMONITIO . De Verbis Supino carencibus . QUx verba fupinis carent, carent etiam participáis futuri in rus, & prxterici temporisj itera praueritis perfeâis,& plufquam perfeâis paffivis omnium modorum, ас futuro palfivo conjunítivi modi; prjeccrea futuro in fin ¡ti tum agendi, cum patiendi,quod ex voce fí, mili í'upino, & infinito Iri fuppletur . Ideoque ea verba fubjecimtis , ne inter conjugandum fruRra his quserendis tcmporibus pueri facigentur . Quorum unum , aut alte. fura diligens Magifter (íugulis , alternifve diebus declínandunbverfuíque ipfos edifccndoscurabit.Ea vero funt. Nulla Supina Mico,Scrido, feu Strideo gignunc . Lugeo, Pedo, Silet, Fulget, cum Luceo , Frigec. Urgeo,cum Sorbet, Turgec, Connivet ,& Alget . Flaveo cum Timeo; Paveo, cum Ferveo, Livet . Congruo, cum Sapioi Lambo, cum Re/puo, Linquo. Itigruo ,cum Batuo , Poico, Metuoque , Juroque . it Uilpelco, Luo , nec non , Compefco , Fatifco . tí i feo , Scabo , Sugo, Nolo, cum Prodigo, Dego . Annuo cum focus , Vedo , cum Glifcere , Vergo . Difco,Tremo,Satago,Fcrio, arque InceíTo,Refello . Ambigo, Sterto, Rudo, Piallo, cum Cerneré, Sido . Et Vefcor, Liquor, Medeor, Reminifcer, & Ango. , Ec Voló, Malo, Firric, Prxq. Ante excellere, Ringor. Ec quod pofeit ui, modo íic neutrale fecunda; ; С

se Lib. I. Cap. IX. Uc StuJeo, Emineo, cxcepcis,qux fuggeret ufus; Qineq. fere gigiiic Medicor, quxq. Inchoo verbtira . Qux verba prxtericis etiam careant , inventes infra. C. i¿- Ea vero non iolum carene vocibus,qux afupino fîunt.fed iis etíam, qux a prxterico. Itaque Vefcor can. tum lu bet prxfens,& prxtericum imperfeäum omnium rUûdoruni,& qua: ¡tide formantur:niiniruni futurum ¡ntlicativi,iniperativi , & optacivi modi,& participium in NS> & gerundia, qux ab со formaucur. Sunt nonnuila , qux ne hxc quidem omnia habenr , qua: ludiuugiilcr pro fua cruditione diligenter conlidcrabit . SCHOLIA in Conjugaciones Verborucn . De modorum,ac temporum vi,ßgnijicatione,u/u.CAP.lX. QUx feqmituur fcholia,per Auctoris commentaries fpariîm dittufaJioc loco ordinc digefta,acque con tracta cum foenore reddimus, prxcipue uc per ea Magi" ilri ipli proficianc , ac modoruui natural», teniporumque percipianc; deinde uc pro captu, atque opporcunicate , nonnuila infliilcnt difcipulis, live dum inflexiones verborum mandant memorix, five dum iis in tercia, Sc fecunda clalfibus feripcor Lacinus exp'icacur. SCHOLION I. Ve vtrborttm medis , ac temporiíus uuivtrji , dique made indicativo . MOdos verborum, quos Varro I. 3. de Analog /pe des , Fabius ¡.i.e. 5. /tat us , is- qua.li rates a¡>pellar, idem Fabius ait »quafdam feciffe fex alios oâo : rural ш oonnulli (auftore Diomede L. 1.) fecere novena alii decern ; plerique tarnen prxcipuos illos ac pervul garos quinqué , quos ica nos fequimur, uc fuum tamen fotentulif ac permisiva locum refervemus . i Tempora modorum quinqué funt,f гл/еяг, aliquicj nunc agi fignificans ; ut Cic. ad Fam. L. x. ep. 1; Am monias pecunia nos oppugnac . Futurum, aliquid facien dum; ut,ibid. ep.2. £>uidquid erit aítum ícribam adíe. Pretérita tria.lmperfeüum,3.a.\onem prseteritam indioaram, necdum perfedUm : uc ¡bid. ep. 4. Gau/лаг enim frequents Senatu obiinebimus.Perfeftum, actionem prseteritam perfectam,8i abfoluuraiut ibid. ep. 1, Um Uitus

Scholia în Conjug. Verbor. 5г lus mane fcripli. Plufqutm perfeíium , actionem abfolu* cam, & perfcâam ante ceiupus praeteritum (¡ve imperfeâum, fiveperíeSum: ut, ibid.ep. 2. Pridie , quam hte fcripfi, Senatus auftorit&s gravißma iuteicefierat . Vide Dioinedera L. 1. 3 Fucurum quoque Varroni L. г. & 3. de Analog, aliud eft infettum , ¡deft imperfeftum , quod a&ionem, paifionemve fignificat fiituri tempuris , nonduin tamen perfefte exadam , & hoc propriam habet in indicativo vocem : ut ¿egam, leggerô : aliud appellat exaíium, hoc eft perfe£tum,quod aliquid iignificat futuro tempore, fed tunc quaii «actum, atque perfectum, & hoc cum futur» conjunftivi voce confentit ; ut fuero, faro ftato : legeri t avró letto . Cic. ad Att. I. д. ер. is- tum tu hxc le ges,eg» Шит fortaji conveiiero , faro forfe andato a tro var colui . Id. ad Fam. 1. 2. ep. 12. JQoum tu hxç legis , ego jam annuum munus confecero . Avró finito . 1 Id. ad Fam. 1. a. ep. 12. Is bellum confecerit , qui Antonium oppreflerit . Ter. Adelph. act.2. fc 2. Vii iilincrediero, te frixerit res- Come io faro di là ritornato, la cofa fi fari rafFreddata.Plus eft,quam ñ dixHÎent,co* veniam, conficiam, rcfrigefcet. Plerumque tamen futuri exaiti voces . nonplus fignificantjquam infeßi. Ter. Andr. ad. 2. fc, i.ßd fi te tequo animo ferre accipiet ¡negligente»; feceris.Cic.ad Fam.l.a.ep.ult. GraiiJJ'tmumitñhi fecer¡s}fiad me in Ciliciam quamprimum veneris, mi farai, fe verrai. 4 Quem plerique Grammatici modum indicativuth vocant,quod eo aliquid indicamus,is a Varrone 1. 3. de Analog, dicitur rogandi, refpondendiquefptcies' a Fabio J. J .с. б, moins fatendiii Diomede finitivus; a Prifciano 1. 10. dcfinttivus-,3. Probo,ac Donato 2. ed¡t.j>r*sí/n.. tÎAtivus; a l'hilofophis enunciátivus,ptopterea quod hoc triodo vel interroga mus quidpiam, vel rcfpondemus iiiterrogati,vel faremur,vel defniimus aliquid,vel pronuij. tiamus, five enunciamus . 5 Praeteriti aftivi voces, amavere, docuere, ac fimiles 'quidam dualis numeri ciie crediderunt : iil'que ucendum cum de duobus tantum eft fermo. Quos Quintil. 1. 1. c. S. paribus confutar exemplis, ut Virg.z.^n.Conticue C 2 re

¡г Lib. I. Cap. IX. re omnes. Liv. 1. 1 . Temiere arcem iaiini.Cic. I- îh Ver. Зио in numero e vobis complures fuere. Их igitur imminut* voces ab integris fignificatione non difcrepanc, eafque Quintil. exiíHmat molütas efle, vitandx afperitatis gratia. Cic Or. Nie vero reprehender im ,1'cripfere firipferunt eße vertus, fentio . 6 Präteritum palfivum Amatnsfum, vtlftti, & ejufmodialia, Servnis, Diomedes, aliique Grammatici duo putantefie prjcterita>illud propinquius,hoc rernotîus.bic etiam in plusquam perfefto, Amatas e ra7n,propinquuis, ¿malus fueram,ukeriusi3íi NoJT'nt, pro Noviftis, Noviisentjèc fimil.'a . 2 At vero e tercia plural i perfeéti prima* conjiigat;onts, & plufquam perfecto indicativi, ac perfect«, futuroqne conjunäivi ve fyllaba e media voce interdum exeritur.uc amaverunt, amarttnt, amaveram , amaram , amaverat , amarat , amaverim , amarim , amaveris , «ma. ris , amaverint , amarint , quo fpedant rwsc : cegtto' rim, Gic 6". ad Fain. ep. 9. decrerat , idem 1.8. ep. 1 1. eon/iterant, idem ep. 17. ignorit, Cxcin. I. 6. ep.7« pro cognoverim, decreveral, con/ueverunt, ignoverit, Si йiriilia . j Oenique tertix,quartxque conjugat. prima priferthn,ccrtiaque perfona a prasteritis in ivi, litteram V in« terdum abjiciunr. Putivi, petit, petivit, petiit, pettvimus, fetiimuifpetiverunt, petierunt. Sic eciam tudivit,audiit, Cj ««- -"

54 Lib. I. Cap. IX. attdivtrunt, audierunt . Et inaliis modi's, petiijlm. , au¿iijtm, & interdum petijim , audijfjm. Quando autein his, vel ¡His integris, hnminutifve vocibus fit utendum, ufus optiraus magifter adhibendus erit.Cic.in Or. ¿%uid? quod fie ¡«qui , noise, judicafse, vêtant: novifse jubent,ir Judicavifse? quafi vet« ntfciamus,in htc genere ir plenum rede diet, l '• Vatm'atis DU так faciant.Sic Ovid.ç.Met.Omma ¡Ufa» cerent,eiïent communia nobis. Et in Heroid. i . Fallar, ist hoc crimen tenues vanefeati» auras. Et ibid. z.Di fjcunc, Jaudh fumma fit ifla /uir.Rurlum .Adtua mefiuîiuiprer jeíram littora portent . Ac rurfum 6. Л'г« так farta diu teneat, pejufqu: relimpiar, Exuler, is tot» qua:rat in orbe fugam:Èi i. Trift. Di facereiit, polie m nunc meus ejt li ier. Catul. ep.a. Tecum ludere, ficut ipf.i, poffem, Se fexсепеч ejtifraodi.Qiii iï quis ad potentialem, ve! periniffivum modiini référât , na; is optativum rnodum (ucadvertit Auâor) omuino fuftulerit. Nam fi modos ipfe nifi adverbii beneficio defiderium non iîgnifîeat,niento quis dicat non in mode , fed in adverbio optandi vim ¡cene ; modo vero ipfo pttentiam tantum, aut debitum, volur.t'atemve (îgnifjcarijexplicecque Ulud,utinam adfii,iázítalefi fe pujjis, aut velis . Sic alia . 3 Eandeui elle prœfentis,& imperfect! in optativ« vocem, conftanter docent Probus , Donatus, Servius,Pri*feianus 1.8. ac Diomedes . Qui etiam diferte negat, vtr, nam legam , utinam facia m, prasfentis elfe remporis, fïd futuri. Fmuri tarnen vocem pro pratfenti interdum poja* docet Quiutilianus I. 5. c. 3. afferens illud Virg. jfbi. г. Hoc Jthacus vt'lit, iy magno mercentur Atrida : hoc eft , vellet, merearentur . Qua ratione in his quoque futurum pro prxfenti agnofcinius.Cic. Div.in Wer. lamen ¡ta Déos mihi veliiii prepities, ut, & Virg. Жа.6. Si nuncfe nobis ilk aureus ai bore ramus oftendat. Id. An.i.Nunc^o nunc liceat crudtlem abrumpçre vitam : & fjcpe alias. 4 Habere etiam optativum peculiare fuum pr*teritum perfeäui» ejufdem vocis , ac perfettum lubjuniHvi ( qiramvis grammatici alii prxter Diome. dem fub tínica voce cum plufquam perfecta conjuurerint ) docet lJril. 1. 18., affereus illtid Lucani 1. I. Vi vifa feeundent . Et fibris fit nulla fides; fed conditor artis Finxerit isla Teges.Chrum eft illud Plinii ad Arium l.i.ep.io. Atque utinam , fic ipfe , quam ffcm ,tuncilk de mcctticepit ¡ impleverim. Nam finxerit , impkveC s nie

SÎ Lib. I. Cap. IX. rim «ptandi fisrnifkationcm habenc . 5 Futuri opcativi vox cum prxientis cenjimctivi vo4 ce confentit. Cic. ad Ate. 1. 3. ep. 3. Utinam ilium diem videam. In Verr. 2. Negare non petes, atque utinam neges. Interdum tarnen in eadem fígnificatione futuro in dicative more Hebrxorum , uruntur. Ter. Heaut. A&. 3. fc. 1. Sic mej>ii. amabunc. Idem Нес/. Aâ. 2. fe.:, dixit: Ita me VU bene amène . Interdum voce fimili pre térito perfeäo. Ter. Adelph. Aâ. 4. fc. 5. DU me pater §mn$s oderiiie. Idem Andr. Aét.3. íc. 1. Utinam aut /tie furdus, aut htet muta fada fît ideft fiat, SCHOLION V. "De mode conjunttivo , feu fubjuniîivo , GRamatici modum hune it>njantiivum,adjunß!vum, 'fubjunflivum appellant.Ciim enim tres modi priores verbi alteráis adminiculo magna ex parte non egeant:modus hic alia (íbi verba necefsarío adjungit , neâitque be neficio particularuin conjundivarum ,cum, quod, fi , nit nifiyquamvisyiicetyet, ne, quo pro Ut , dum, vel modo pro dummodo & relativi, qui,qu*, quod, & provocabuli quipque , & partialis tur , an , пит, ut Nefcio, cur venerit, bíÍcío j an redierit. Interdum tainen partícula jfretîcetür.Juv. Sit.3. Grteculuí tfuriens,in ск/ит jufserisa Hit • Cic. Philip. 1 3. Recefseris, emnes inseq afn/ur;manferisa A*rfifí.Hor.l.4.0d.4.Merfes profundo, pulchrier evenit • Sxpectiam partícula кг eleganter omiititur. Ad Art 1. 1. Ep. 4,Nuncfentio,venias ad id feinpt;,quvd ¡criéis. Et ibid. Velim ceteris quaque rebut cum locum ornes . 2 Quinqué habet témpora , ut & modus indicativus » quamquam ea permutantur interdum , uc prxfens pro imperfefto . Ter. Andr. Aft. 2. fei. Tu fi nie fis, aliter fentias. Ibid. Aft.5. fc. 1. Namficftghes, remitías ent rare me injuriis. Plaut. Aulul. h&.i'k.4.Scxetntafuntt qu«e memorenijjf (it otium,\Aeft.,memorar§m,fieß:t otium. Virg. Georg. 4. Ni jam [üb fine laborum vela traham . Curandum vero,ut apte témpora copulentur.fîbique refpondean;;imperfeäum imperfeâo,ut dicerem,fifcirem\ plufquam perfeftum plufquam petfz&ow dixijfem,fiftiviJfim.Cic.Si Tui'Nunquam id diççiet, fite audiret.Cic.

ad

Scholia irr Conjug. Verbor. Sf ad Att. I. 8. Plura fcriberem, fi ipfe poisem. Idem ia_» Bruto . Si corpore vnluifset, in primis habitus efset dijcrtus . Quamtjuam & interdum imperfeclum plulquam, perfecto jungitur. Ter.Adelph.Aft.z. fc.i-Si atcigiises, ferres infortunium . Ad Att. 1. 7. ep. t 3. Si fcriberem_j ipfe , longior epiflola fuifset . Sic & modi pcrmutantur jnterdum.Ovid.i. Amor. El. C. Solus eumjtnonficvut adefset amor, ideft iolus ejhm . 3 Praeter futurum r« fyllaba finicum , eft & alterum rim fyllaba termiriatuin,cum pra;terito ejufdem conjunétivi voce confenties.Plaut.píeud.Act.i. íc.i. ¿guis mi* hi igitur drachmam reddet ,fi dederim tibi ? Ter. Andr. Act. 1. (с. -¡.Si te exemerim,í£o pro te molam.lA. Adelph. .Act. 2.fc. itNic mora fit, yiinnuerim, quin pugnus сояtinuo in mala htereat . Et in pafïîva: vocis futuro . Ter. Hecyr. Aft. I.fc. t.Jguinfpobes, mutiies,/aceres}qu№ quem nacía liseuse idem funt,ac dedero, enumero, innue* to, naílaeris. Gtll. 1. 18. c. 2. iubfin. 4 Oiortii 1. 1. ait, imaverimus, doeuerimus, &c. ргж« teritum acui , futurum circumflecti . Atque ideo it lud correpta, hoc producía penúltima pronuncian. Cui ob? ftat» quod non raro futuri penúltima correpta reperitur. Tunc vero dicendum, non a futuro ro, fed ab altero fu turo rim duci : nam, ut prxterito fimile eft voce, ita & accentu . 5 Futurum fubjunóh'vi prima; conjugations apud prif cot ajb fyllabis terminabatur; ut amajfo, amaßs . Plaut, am ph. Si w irritalfis , hedie lumbifrtgium hint auferes. Id. Mil. amaßs dixie pro amaveris.ki in bpod.commonitrajt, & in Afin. Att. t. -verbo cave fupplicalfis. Apud. Cic. j. de Leg. lnterrogaßit, judicußtjimptraßt¡creaßt, locaßt; & paffive, quid turbaßiur, & £nnius apud Cic. de Seo. curamve levado . 6 Secunda Conjugations in ioniede;quamvis aptid Uonatum, Gut, vokndi, do, dum . 5 Шо, & тя1о, compofita idem funt, ас non vole,8c mugis vole. Cic. in Or. Apud Plautum, roavollo, mavellem, ir mavelim, inverties: nevólo, pro nolo, nevis , net vu/r,apud eundera Trinura. E'tliam meam tibi defponfim eje audio, nifitu nevis . '1 6 Imperativi voces,eo//,& nfl///i,frequentes funt apud Cic. & alios. Futuri, nolito,nolitote,ip\xd Nonium. Nolens, partie. Lucan.l. 1. 7 Futurum indicativi , malam , praefertim in prima perfonanon videtureffe ufitatum, pro quo maUm,malist mality dicas malo. Cceb'us tamen lib,8.epi4.5e¿,ar/i»"'''» bonos, & Senatum malet , FÍO

со Lib I. Cap. XH. F FfO FIS . Indicativi modi tempus prxfen* , lo, i» fono faut , fis , fit. plur. fimus , fitis, hunt . Prît, imperf fiebam, io era fatto , ut audiebam, fed palli a fi¿nihc3tione . 1'гзес. peif. faäus,a,um fumj vel (a\,io fui,e fino flato falto, ut leâus, a, um tum vel fui . Prxr. pliiícj. pert, faâus, a, um eram, vel fueran] , го trajino fatto, ut leâus, a, um eram, vel fueram . Futurum, fian), io farofatto , ut audiam , fed paífiva fignihcatione . Imperativi modi tempus protfens. Fias, yiï tu fatto, fiat. plur. -fi a га 11 s , tiaiis, fiant . Oprativi modi tempus praei. 8i impeif. Utinam fierem , volejffe lddio cheio fojjifatto, ut lege rem, fed iíguificatione paífiva . Prat, perf utinam raâus, a,un> fim,vel fuerim, lddio MOglia ehe io fia ftaie fatto, vx leftus,a,um fin?,vel fuerim« Prser.plufq.perf, utinam faâus , a, u;u effem, vel fuiffem , lddio \ohffe cheiofojß Hato falto, ut leâus, a, um effem. vel fui(fem.*r Futur, utinam fiam, lidio voglU the io ßa faite, ut au diam, led fignificatione palfíva • Conjunâivi modi tempus praîfens. Cum nim^oncif-ßacofacha io fiafatto,o ejfendo iofat* tot ut audiam, fed fignificatione paífiva . Prat, imp. cum herem, conciofojjitofa ehe iofoß,ofaTeifattoy o tjfendo io falto, ut legerem . Риг. peri, cum faâus, а, um fim, vel fuerim conciofßacefach'e io ßa. ñato falto, o effendo io flato fatto , ut leâus, а, um fini, vel fuerim . Praet. plufq. perf. cum faâus , а , um effem, vel fuiffem, coitcitfojècofa. che iofoß, t faretflato fatto, о ejend» io flato fatto, ac leâus, a, uni eíTem, vel fuiílein . Futur. cumfaâus,a,um ero, vel iwvto,ovando iofari fatte,e faro flat» fttto,\xí leâus, а , um ero , velíuero, Inhniti modi tempus praeíens»& imperf. Fieri, farfi, t ejferfalto . . Prut perf. , ti plufq. perf. faäum, am , um effe , vel fuifle, ejfere itato fatto . Futur, faäurum iri, chefar», far ai, fat i fatto, ofattat chefarcino, ее» fa-

Verba Anómala. 51 Faciendum, am, um elfe, & pi facíendoj, as, a efle * tit io dtbba ejferefatto, a falla , che tu, te Futur, prxe. nudum futuruiB fuiile , uc fierem , &c. che iefarei fiatv fallout. Faciendum , am , um fuifle', &c. aver dovuto eji» refaite , ее. Partie ¡piu in praet. perf.,& plufcj. perf. F ictus, a, um, flato fxtto , 0 flata farta . Futur faciendus, a, um, d* farfi, » da dover effet fatto.oftit*. SCHOLIONV. De fació, Ü ho, eorumque compufiit . F Acia aftivum, conjugations terti* rite format oro nes modos, ас témpora. Paffuum ejus ohm [icior, (cujus extant apud Nonium, ac Priftianum txempla fed jam exolevit, eique fueceffi fij , (¡«nifkatioiie paffiva : quod in prajfenti , & imperfecto modorum omnium pre» priam fl-'xionem habet: Präteritum /¿¿fes/um, cum derivatis, htabaftivi fupino faftum , ut leftus fum a lupi no lcftum . » linperativum non habet proprium . Plaut, tamer» Curcul. aft. г.. dixit , fi mi obßquens 1 Si mox, fice mihi vohntes. fct apud Nonium ,fitote . Horat 1. 2. Sat. s. fi tegnitor ipfi. Diomedes etiam agñokh fito,fiietc, fiunfoy qui addit gerundia ßendi,ßendo,ßendum, & participium. /w»t,quibus minime uteris, niti apud idóneos Auftores reperies. Nec ficnius dices, fed faeiendus . $ Si fach, cum prepofitionibuscomponatur ,A mu tât in í, ut affilie, confirió, deficit/, efficio, infició , interficio,offirioyperfiero,proficio,reficio, fufficio : ea fimplicis fle* xioiiem fequtmiuri paflwumque habent a factor, tit affi ner, confieior, &c. ptaster effiûo, Sc prefich, qua; paffivura non habent, nifi forte imperfonaliter. Quod (i faeio cum alüs componaturpardeulis, A feuin retinet, Sc paffivum. habet a fio, ut calefacio ,frigefacio, liquefacía, madefario, tcpefaei».CaIefi»,frigefio,liqutfie, madtfio, tepefiu. Rcpe« riuntur tarnen etiam confie, dtfio,inttrfio, patfivcpro сен' /ícior,bLG. Baldus $. ad Ate. Res tota confieret. ^neid.4. Conheri рф. Ter. Adelph. Hoe confit, quod velo . Hecyr. aft. j. Nihilapudme tibi deheri patiar, Luctet.l. j. Aul ßammii iateefiat . _ -» EO,

$г Lib. I. Cap. XIT. EO, IS . Indicativi modi tempus prasTens. EO, io то, is, tu vai, ¡t, сол«, о queg'i va pi. imus, я*/ atidiumo, itis, v«i indate, etmt,cul9ro o $aí//¿ vanno. Pr.ec. unpen, i bam, Ь anliva, ibas, ibat. pi. ibsuuis, ял andivamo, ib.it s, ¡bint • Pnet. pert, ¿vi ta andii, tfmo andato, ut audivi . Prxc. plafq. perf. iveram, io era andato,ut audiveram . Fut. ¡bo, io andro, ibis, ibic. pi. ibhmis, ibitis, ibunc . I uperativi moJi tsmpus proefens . . I, vei no tu, va tu, eat, vado. queg!i.p\. eamus, ¿indi&»ic noi, ite, vel itote, ándate voz, cant, vaduno coloro . Futurum , fi ve modus mandai vus . Ico tu, vel ibis, andrai tu, ito illa, vel ibic» Plur. icote, vel ibicis, andrste vei, eunto, vel ibunc . Optacivi modi tempus prasf. Si imperf. Utinam irem, Jddi» volelfi che ioandaß, uc audirem . Prît. perf. utinam iverim , Jddio veglia ehe i» fia. án date , uc audiveriai . Prxc. plulq. perf. utinam ivifleui , lddit veleje cht io foßi andato , ut audiviflem • Futur, utinam earn, Lidio vogli*,che io vic etiain , ntquitur, & nequhum est, apud Feftum. Lucr lib. i. Dum ve. niant alia, асfupplerijumma queatur. Ter. H*c. au. 4. fe. 1. forma in tentbru по/ci non quita eft.Vide ibi Uonat. £DO, COMfcOO, EXEDO. Indicativi modi tempus prxiens . EDoj io mmg/o, edis, vtl es, edit, vel tft . Comedo , io uiungtot>x>a\edK,ve\ comes,comedit, vel cometí. lisedo, io confumo, eicdis, exedic, vel e«ft .

luv

Verba Anómala . o$ Imperativ! modi tempus prxfens • £de', ve! ei mangia tu . Futurum, five modus mandativus . Edito, vel ello tu, mangerai tu . Edito , vel ello ¡He , mangera yuegli . Comedito, vel comedo tu, mangerai tu, Comedito . vel comedo il\e,mangerà quegli. Optativi modi tempus prsef. & imperf. Utinam ederem , vel effem , wleffe Idiie ehe ¡o mate giajß, efles, effet, plur. utinam effemus, eifetit, efl'ent . Ucinaui comederem, vel comcfleni, comelíes, comeffet . plur. utinam comeffemus , comeffetis , comeffeot . Conjmictivi modi tempus prxfens . Cum edam, conciofflache io mangi, edas, edat, &c. Cum comedam, contioßache io mangi , comedís , CO« Hiedat, &c. Praet. imperf. cum ederem , vel effem , eeneiofojicoflt ehe i« mangiaß,o mangcrci,o mangiando io, efles, effet, pl. cum eííemus, efletis, efl'ent . Cum comederem, vel comeffem, comeffés, comeffet . plur. cum comeífemus, comeffetis, comeffent . Infiuiti modi tempus prxf. & imperf. £dere, vel effe, comedere, vel comeffe, mangiaxe § Exedere, vel excffe, confumare . Indicativi modi tempus prxfens paflivum . Editur, vel edur , Ji mangia . SCHOLION VIII. De edo, is- compofitit . _ Й ' Do, edis, edidi, edirum,pt¡ote ubique produda, tdeft Jj extra do, five emitte, verbura eft regulare conjugationis tertix. Sic etiaii) edo, edit, priore correpta in prx. fenti , & imperfefto : edi, e/um, priore, in prxterito, ac fupino produâa, ided ve/cor, feu manduco, regulare que que eft,omnefque modos habet,ac tempora,ficut & compofita, comedo, comedís, comedí, cemefum, exedo , exedis , ettedi, еке/ит, Ce alia . t Verum in hac poderiore fiçnificatione nonnullas voces (utnitedo a verbo j'um , qua; poficx iunt in Para. digmate.ut i. es, & comes, praHens indic. flaut. Model. ^aen abf-ntem cernes, г, ejt, cometí, exejf, Virg 4.^0.

ta

9tS Lib.I. Сар.ХП. Eft mollis fiitnma medu/ias.Id. in epigr. qui femper ?aierat, coireftque mtntem. Luc. I. 3. ¿¡¡yem voiucres /. fubjunctivi . Valer. Max. I.4. с $. í/ Viтуfio adulai i vel/es , ¿íía я«я eues. Virg. 1. Georg. Ut ma/a eu/moi elfet rubigo. ' ic. pro Sext. 1Л bona fuá eemelíet. Tçren. £un. Act. 3. № defymbo/iseífemus.6'. ?$?, prjtf.Sí imperf.infiniti.Cic. lib г. de Orat. ïoettum alios ajebat eile operiere . Sic eemefft apud Plia. & Piaur. Moft. г PafÜv3 etiam voce r^ur. Plin. I.20. с « 7я Mgypto propter amaritudinem non eftur . Sic Ovid. 1. de Pon to . Eiiur ut ouulta . 3 Diome les indicativo addir, eiiis, imperativo efie , estíiíy quas voces non eft cur rejiciamus . DIG, DUC, FA С. Dlc,duc,fac, in imperativo E liteeram etiam in com« pofitis ainijerirrit, ut prxdic.deduc, caiefac. Compofita tarnen exvtrhoficio, li A ir> i mutent, E lervant. ■ Ut ¡onfice, perfice, effici, &c. SCHOLION IX. ANtiqm Л