6

Багш, ажилчдад чиглэсэн үйл ажиллагаа Стандарт 5 Улаанбаатар хот 2016 АГУУЛГА Өөдрөг явах 25 зарчим ...
0 downloads 122 Views 394KB Size
DOWNLOAD .PDF
Багш, ажилчдад чиглэсэн үйл ажиллагаа Стандарт 5

Улаанбаатар хот 2016

АГУУЛГА Өөдрөг явах 25 зарчим ......................................................................... 2 Үлгэр жишээ сурган хүмүүжүүлэгч.................................................... 4 СанБС-ийн багшийн хөгжил хөтөлбөр-2021 ..................................... 5 Хичээл үр дүнтэй явуулах арга ......................................................... 12 Багшийн ажлын нэгдсэн үнэлгээ....................................................... 14 СанБС-ийн эрдэмтэн багш нарын “Санхүүгийн салбарын тогтвортой хөгжил” сэдэвт судалгааны ажлын чиглэл-2021 ......... 30 Багшийн ажлын байрнытодорхойлолт ............................................. 35 Багш ажилчидтай хийх хөдөлмөрийн гэрээ ..................................... 40 СанБС-ийн Сургалт Заах Арга Зүйн Зөвлөлөөс багшийн хичээлд сууж дүгнэлт өгөх хуудас .................................................................. 46 Ажлын гүйцэтгэлийг тайлагнах загвар ............................................ 48

1

Өөдрөг явах 25 зарчим 1. Сэтгэлийн их тэнхээтэй яв. 2. Хэн нэг нь таныг ивээнэ гэж битгий найд. Өөртөө л найд. Бусдын хийснийг ажиглан өөрөө бие даан хий. Учрыг нь ухаарахыг хичээж оролд. Нягт нямбай тэвчээртэй бай. Биеэ ажилдаа бүрэн дайчил. 3. Зорилготой байж түүндээ хүр. Дэмий зүйлд санаагаа бүү зовоо. Хий хоосон мөрөөдөлд битгий авт. Хийх зүйлээ төлөвлө. Саад учирвал юунаас болсоныг тунгаа. Тэгэхдээ олон юмны хойноос бүү хөөцөлд. 4. Найз нөхрөө зөв сонго. Инээсэн бүхэн нөхөр биш чамайг өөд татах нөхрөө ол. 5. Төлөвлөгөөтэй ажилла. Маргааш юу хийхийгээ урьд үдэш нь төлөвлө. Олон жил хийх ажлаа ч төлөвлө. 6. Үгүй гэж зоригтой хэлж сур. Ингэх нь заримдаа эвгүй байдаг ч , үгүй гэж хэлж сураагүй урсгалаар явдаг хүн өөдтэй явсан нь үгүй. 7. Өөрийгөө битгий чамла. Хувийнхаа шилдэг чанарыг улам бүр зүлгэн өнгө оруул. Би чадна гэж зориглож сур. 8. Муу зуршилаас бага багаар сал. Дутагдлаа шудрагаар хүлээ. Өөрийгөө зэмлэж сур. Биеэ хуурдаг хүн бүтэлтэй явсан нь ховор. 9. Өдрийн аль цагт хамгийн их үр бүтээлтэй байдгаа мэдэж ав. Чухам тэр цагийг бүү үр. Амрах хооллоход тэр цаг мөчийг бүү үр. Цагаа зохицуулж сур. 10. Хийх гэж буй зүйлээ үнэхээр чухал эсэхийг өөрөөсөө асууж тунгаа. 11. Битгий цухалд, бачимд. Хэнээс, юунаас болов гэдгийг тунгаа. Ядарвал ажлаа хойш тавь. Санаа зовох хэрэггүй. Үе үе хөдлөх босох, суух, явган явахыг хичээ. 2

12. Үнэхээр юм бүтээе гэвэл биеэ эрүүл авч яв. Эрүүл биед саруул ухаан оршдог нь хамгаас үнэн. 13. Сайн сайхныг мөрөөд. Гутранги үзэл сайн юманд хүргэдэггүй. Үүнээс ч их юм хийж чадна гэж өөрийгөө зоригжуулж бай. 14. Хийх зүйлээ зүрх алдалгүй барьж ав. Ажлаа хаанаас юунаас эхлэхийг эхлээд бод. Дараа нь ямар аргаар хийхээ тунгаа. Хүнтэй эвсэх бол түүнтэйгээ зөвлө. Бүтэх эсэхийг тооцоолж , үр дүнг шалгаж бай. 15. Та дарга ч бай цэрэг ч бай хувийн хариуцлагаа ухамсарла. 16. Бусдыг ашигтай зүйлд урамшуулан ятга, зоригжуул, тусал. 17. Хийх гэсэн ажлаа хойш нь бүү тавь. Нэн даруй хийж сур. 18. Бусдын үгийг нухацтай сонсож сур. 19. Учрах бэрхшээл саадыг урьдчилан тооцоолж бай. Тэгвэл таны ажил бүтэмжтэй байх болно. Зорьсондоо хүрэхэд ч хялбар байх болно. 20. Мэдрэхүй зөн совиндоо хааяа ч гэсэн итгэж бай. Дан ухаанаар бүхнийг дийлэхгүй байх үе бий. 21. Даруу байж сур, бардам зан , хулчгар шинж хүнийг өөдтэй болгосон удаагүй. Бусдын шүүмжлэлийг хүлээж авч сур. Энэ нь амжилт олохын үндэс. 22. Хийж байгаа зүйлээ хүнд, хэцүү гэж хааяа бусаддаа ойлгуулж бай. 23. Хүнээс үг дуулах сайхан. Бусдыг магтаж, өөрийгөө магтуулахад муу нь юу байхав. Нөхөр чинь сайн ажиллаж байвал магт, дэмж, тусал. 24. Өөртөө их үүрэг ачаалал хүлээж сур. Тэгвэл илүү ихийг бүтээнэ. 25. Тайван бай. Бусад чинь оволзож байсан ч тайван байж , гагцхүү зорьсноо хэрэгжүүлэхийг хичээж сур.

3

Үлгэр жишээ сурган хүмүүжүүлэгч Сан Бизнесийн сургуулийн багш ямар байх ёстой вэ? 1. Монгол эх орон, монгол үндэстэн, монгол бахархлыг үнэт зүйлсээ болгосон байна. 2. Мэргэжлээрээ мэргэшсэн, туршлага хуримтлуулсан, хариуцлагатай, ёс зүйтэй, сэтгэлтэй байна. 3. Багаар ажиллах чадварыг эзэмшсэн байна. 4. Бэлэг тэмдгээр сэтгэж, шинжлэх ухааны үг хэллэгийг эзэмшсэн, сайн судлаач байна. 5. Гадаад хэлийг өндөр түвшинд эзэмшсэн байна. 6. Хамт олны дунд нэр хүндтэй, харилцааны өндөр соёлтой, удирдан чиглүүлэгч, манлайлагч байна. 7. Оюутны сэтгэл зүйг ойлгож мэдэрсэн сайн сэтгэл зүйч байна. 8. Оюутанд суралцах арга барил эзэмшүүлж, авяъас чадварыг нээн хөгжүүлсэн байна. 9. Авъяас, чадвар, дадлын ховор хослолыг эзэмшсэн байна.

Ажилтны хувьд: Зорилго тавьж түүндээ хүрдэг Цаг хугацааны үнэ цэнийг мэдэрдэг Үүргээ сайн биелүүлдэг Өндөр хариуцлага, сахилга батыг эрхэмлэдэг Чин сэтгэлээсээ хөдөлмөрлөдөг Дайчин шаргуу Хууль, дүрэм биелүүлдэг Нийгмийн амьдралд идэвхитэй оролцдог Байгууллага хамт олноороо бахархдаг 4

СанБС-ийн багшийн хөгжил хөтөлбөр-2021 Үндэслэл. Өндөр хөгжсөн орнуудын багш нар сургалтыг либеральчилсан, харьцангуй прагматик, суралцагчдын чөлөөт сонголтонд тулгуурласан сургалтыг хөтлөн явуулах мэдлэг чадварт сайн суралцсаны зэрэгцээ, сургалтыг сэтгэл судлал, логик, социологи, хүн судлал, гүн ухаан зэрэг олон шинжлэх ухааны уулзвар дээр авч үздэг онолын өндөр үзэл баримтлалтай болсон байна. Монгол улсын боловсролын систем оюутныг багшаар удирдуулж, онолоор шахаж, дүрмээр хайрцагласаар ирсэн нь хүн болох зүрх сэтгэлийн боловсролыг алдагдуулж байна. Боловсрол гэдэг нь зөвхөн мэдлэг, чадварын нийлбэр төдийгүй хүн байх боловсролыг давхар эзэмших явдал гэж үзэж байна. Багшийн үйл ажиллагаа нь бэлэн мэдлэгийг дамжуулах, оюутныг албадах хэлбэрээс зайлсхийж, шинжлэн судлах, бүтээлч хэлбэрт шилжиж байгаа нь багшийн хөгжил болон сургалт, заах арга зүйн асуудалд шинэ байр сууринаас хандахад чиглэгдэж байна. Сургалтын арга, шинэ технологи, е-Сургалт, техник тоног төхөөрөмж, сургалтад оролцогч талуудын үүрэг, үйл ажиллагаа, түүнд тавигдах шаардлага шинэчлэгдэж байгаа өнөө үед түүнд нийцүүлэн багш бэлтгэх, багшийн мэргэжлийг дээшлүүлэх асуудлыг шинэлэг хэлбэрээр зохион байгуулах шаардлага бий болов. 21-р зуун буюу оюунаар засаглах зуунд багш нь мэргэжлээрээ мэргэшсэн, багшлах ур чадварыг эзэмшсэн байхыг шаардах боллоо. Дээд боловсролын шинэчлэлийн гол зорилго: Олон улсын стандарт, 5

Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг хангахад чиглэсэн өрсөлдөх чадвартай дээд боловсролын тогтолцоог бий болгоход оршино. Дээд боловсролын шинэчлэлийн хүрээнд: Дээд боловсролын салбарын бодлогын зөвлөмж боловсруулах, Сургалтын хөтөлбөрийн агуулгын стандартыг шинэчлэх, Сургалтын орчныг тасралтгүй сайжруулах, Их, дээд сургуулиудын чадавхийг дээшлүүлэх, Багшийн үнэлгээний стандартыг шинэчлэх, багшийг хөгжүүлэхэд чиглэгдэж байна. Хөтөлбөрийн зорилго Энэхүү хөтөлбөрийн зорилго нь Монгол Улсын Төрөөс боловсролын талаар баримтлах үзэл баримтлал, Монголын боловсролыг 2021 он хүртэл хөгжүүлэх мастер төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, суралцагчдад чанартай боловсролын үйлчилгээ үзүүлэх өндөр мэдлэг, чадвар бүхий эрдэмтэн багштай Сан Их Сургууль болон хөгжихөд оршино. Хөтөлбөрийн зорилт "Багшийн хөгжил" хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхийн тулд дараахь зорилтуудыг дэвшүүлж байна. Үүнд: • Багш бэлтгэх, багшийн мэргэжил дээшлүүлэх бодлогын зохицуулалтыг бий болгох; • Багшийн хөгжлийн бодлого, стратегийг хэрэгжүүлэхэд нь профессорын багт дэмжлэг үзүүлж, чиглүүлэх; • Багшийг хөгжүүлэхийн тулд профессорын багийн үүрэг, хариуцлагыг өндөр болгох; • Багш бүр өөрийгөө болон бусад багшийг хөгжүүлэх үүрэг хариуцлагатай болох.

6

Нэг. Хөтөлбөрийн удирдлага, зохион байгуулалт. 1.1. "Багшийн хөгжил" хөтөлбөрийг стратегийн удирдлага, төлөвлөлтөөр хангах, бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах, хянах, үнэлэх үүргийг ТУЗ хүлээх; 1.2. "Багшийн хөгжил" хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх бодлого, зорилт, холбогдох дүрэм, журам, шаардлагатай төсөв, хөрөнгө оруулалтыг ТУЗ-ийн хурлаар хэлэлцэж батлах; 1.3. "Багшийн хөгжил" хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд СанБС-ийн Багш нар, Сургалтын алба, профессорын баг удирдлага, арга зүйгээр хангах замаар манлайлан оролцох; 1.4. "Багшийн хөгжил" хөтөлбөрийн үйл ажиллагааг Сургуулийн захирал шууд удирдлагаар хангаж ажиллах; 1.5. Багш нарын мэргэжил дээшлүүлэх ажлын нэгдсэн төлөвлөгөө, графикийг Сургалтын алба, Захирлын ажлын албанаас нэгтгэн боловсруулж, СанБС-ийн ТУЗ хянаж баталгаажуулах; 1.6. Ажлын байран дээр нь багшийг хөгжүүлэх бүхий л ажлыг сургуулийн захирал, профессорын багийн ахлагч нар зохион байгуулж хяналт тавих. Хоёр. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны чиглэл Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг олон хувилбараар, удирдлагын зохих төвшингүүдэд төвлөрлийг сааруулах, нээлттэй байх зарчмыг баримтлан зохион байгуулна. 2.1 Багш бэлтгэх талаар 2.1.1 Багшийн хөгжлийн өнөөгийн болон хэтийн эрэлт хэрэгцээг тодорхойлсны үндсэн дээр сургуулийн багшийн нөөцийн төлөвлөлтийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хийх; 2.1.2 Төгсөгчдөөс болон төгсөхөөр бүртгүүлсэн оюутнуудаас багш бэлтгэх; 2.1.3 Сурган хүмүүжүүлэх боловсролгүй хүмүүст багшлах эрхийн үнэмлэх олгох сургалтанд хамруулах; 2.1.4 Англи хэл дээр сургалт явуулах чадвартай багш нарыг 7

бэлтгэх, ийм сургалт явуулах мэргэжил болон хичээлийн хөтөлбөрүүдийг боловсруулан үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх; 2.1.5 Магистрантур, докторантурт сургах; 2.1.6 Мэргэжлийн салбаруудаас эрдмийн зэрэг цолтой буюу тэргүүлэх мэргэжилтнүүдийг урьж сургалт зохион байгуулах; 2.1.7 Засгийн газрын зардлаар өндөр хөгжилтэй орнуудын их, дээд сургуулиудад авъяаслаг залуу судлаачид, оюутнуудыг явуулж эрдмийн зэрэг хамгаалуулах замаар эрдэмтдийн залуу халааг бэлтгэх. 2.2 Багшийг хөгжүүлэх, мэдлэг, чадварыг дээшлүүлэх талаар Багшлах чиг үүргийн хувьд: Багшид бие дааж хөгжих арга ухаанаас гадна багийн хөгжлийн арга ухааныг зааж сургах; Боловсролын өндөр зэрэг, багшлах ажлын арвин туршлага бүхий ахмад багш нарыг дагалдуулан ажиллуулах; Багш нарын англи хэлний мэдлэгийг дээшлүүлэхэд онцгой ач холбогдол өгч, гадаад дотоодын сургалтад өргөн хамруулах; Багшийн сурган заах арга, мэргэжлийн чадварыг дээшлүүлэх; Багшийн ёс зүйн хэм хэмжээг төлөвшүүлэх. Судалгаа шинжилгээний чиг үүргийн хувьд: Залуу багш нараас эрдмийн зэрэг хамгаалах ажлыг эрчимжүүлэх, дэмжих механизмыг бүрдүүлэх; Чиглэсэн зорилготойгоор төрийн болон сургуулийн зардлаар гадаад, дотоодод судалгаа, шинжилгээний ажил хийх нөхцөл бололцоогоор хангах; Хамтын ажиллагаатай сургуулиудтай багш солилцох хөтөлбөрийг өргөжүүлж, үр нөлөөг дээшлүүлэх; Засгийн газрын шугамаар хэрэгжиж байгаа гадаадын төсөл, 8

хөтөлбөрт хамруулан мэргэжил дээшлүүлэх; Гадаадын их, дээд сургуулиудын сургалтын тэргүүний арга технологийг судлан нутагшуулах; Судалгаа шинжилгээний ажлыг багшийг хөгжүүлэх хэрэгсэл болгох; Судалгаа шинжилгээний онол, арга зүйн мэдлэг олгож, орчин үеийн техник, хэрэгслийг ашиглах чадвар эзэмшүүлэх. Зохион байгуулалтын чиг үүргийн хувьд: Багшийн өөрийн хөгжлийн төлөвлөгөөтэй болгох; Багшийн заах арга зүйг сайжруулах болон бусад чиг үүргийг чанаржуулахад чиглэсэн сонин, сэтгүүл, гарын авлага гаргах; Багшийн ажлыг системтэйгээр үнэлж, аттестатчиллын асуултууд бүхий материал бэлтгэж, түүнийгээ багш бүрт хүргэх замаар 2 жилд нэг удаа аттестатчилж байх; Багш нарын компьютерийн хангамжийг сайжруулах, багш хичээлдээ LCD прожектор, зөөврийн компьютер ашиглах боломж нөхцлийг бүрдүүлэх; Багшийн хөгжлийг дэмжих төрөл бүрийн тэтгэлэг, санхүүжилтийн сан /Сургалтын үйл ажиллагааг дэмжихэд чиглэсэн тэтгэлэг, Багшийн эрдэм шинжилгээний ажлыг дэмжих сан, Сургалт, судалгааны ажилд шинэ технологи хэрэглэхийг дэмжих тэтгэлэг, Дотоод, гадаадад ахисан төвшний сургалтанд хамрагдахыг дэмжих тэтгэлэг гэх мэт/ - гийн эрх зүйн актыг шинэчлэн сайжруулах; Эрүүл мэндийн яамнаас гаргасан "Эрүүл монгол хүн" хөтөлбөрийн хүрээнд Багш нарын эрүүл мэндийн талаар онцгой анхаарч ажиллах; Багшийн амьдралын төвшинг дээшлүүлэх /орон сууцтай болгох, цалинг нэмэгдүүлэх гэх мэт/ талаар тодорхой арга 9

хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх; Багшийн ажлын орчинг сайжруулах /баялаг номын сан, техникээр тоноглогдсон анги танхим, ажлын өрөөний хангамж гэх мэт/. Ажлын байран дээр нь багшийг хөгжүүлэх: Багаар ажиллах: Багшийн суралцах багуудыг зохион байгуулах /багшийн сургах, судлах, үйлчлэх чиг үүргийн хүрээнд сонирхсон сэдвийг хамтран суралцах баг/. Өдөр тутмын уулзалт: хамтаараа хөгжинө гэсэн зарчмаар ажиллаж, тулгарсан асуудалд хариу өгч, шийдэлд хүрэх замаар суралцаж хөгжих. Шийдвэрлэх асуудалд тулгуурлан суралцах: багш мэдээллээ хайж олж авах, түүнийгээ хуваалцах, шийдэлд хүрэх. Шавилан суралцах: илүү туршлагатай багш нар нь туршлага багатай нэгэндээ дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх. Суралцагчийн хөтөлбөр: туршлагатай болох боломж олгохын тулд залуу багш нарыг тухайн сургуулийн янз бүрийн ангид хичээл заалгах, сурган сэтгэл зүйн чиглэлээр ажиглалт хийлгэх. Төслийн ажил: багшийн ажлын туршлагад нь тулгуурлан тодорхой хугацааны дотор шинэ зүйлийг боловсруулах үүрэгтэй ажиллуулах. Багшийн хөгжлийг дэмжих дэд бүтцийг бий болгох: Сургалтын гарын авлага, материал бэлтгэх хэвлэн гаргах үйлчилгээ бүхий нэгж байгуулах; Багшийн хөгжлийн эсвэл сургалтын арга зүйн төвийг байгуулах; Багшийн эрдэм шинжилгээний ажлыг дэмжих арга зүйн төвийг байгуулах. 10

Гурав. Хөтөлбөрийн санхүүжилт Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд санхүүгийн дор дурьдсан үүсвэрүүдийг ашиглана. Үүнд: • Төв засгийн газрын санхүүжилт, • СанБС-ийн төсөв, • Хандивлагчдын буцалтгүй тусламж, • СанБС-ийн төгсөгчдийн хандив, • Эрдэм шинжилгээний гэрээт ажлын санхүүжилт, • Багш нарын өөрсдийнх нь хандив, • Бусад хандив.

эх

Дөрөв. Хөтөлбөрийн хүрэх үр дүн XXI зуун оюунаар засаглах буюу боловсролын хөгжил нь нийгмийн хөгжлөөс түрүүлж хөгжинө. Шинэ зуунд боловсролын байгууллагын ирээдүйн төрхийг багшийн хөгжил тодорхойлох болно. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр дараах үр дүнд хүрнэ. • Багш хөгжсөнөөр СанБС хөгжинө; • Багшийн хөгжил, сургалтын хэрэгцээг сургуулийн удирдлага, багш нар хамтран тодорхойлдог болсон байна; • Сургалтын агуулгыг суралцагчдын болон захиалагч байгууллага, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан боловсруулдаг арга зүйд шилжинэ. Ингэснээр сургалтын агуулгыг амьдралд ойртуулна; • Шинэ мэдлэг чадвар, туршлага бий болгосноор сайн үйл ажиллагаатай багш, сургууль, профессорын багуудыг төлөвшүүлж, СанБС-ийн нэр хүнд өсч, үйлчлүүлэгчдийн сургуульд итгэх итгэлийг бий болгоно; • СанБС-ийн профессорын багийн хүрээнд багшийг хөгжүүлэх тогтолцоо бий болно; • Багшийн хөгжлийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний арга зүйг нэвтрүүлнэ. 11

Хичээл үр дүнтэй явуулах арга Хичээлийг үр дүнтэй явуулах олон аргууд бий. 1-р арга. Хичээл эхлэхээс өмнө хийх зүйлүүд: • Нэг хэвийн байхаас зайлсхийх; • Хувцаслалтандаа дээд зэргээр анхаарах; • Зааж буй хичээлээ өөрийн болгох; • Хичээлийн төлөвлөгөөгөө сайтар хянах; • Зааж буй хичээл оюутнуудын мэдлэгийн түвшинд тохирч байгаа эсэхийг шалгах. 2-р арга. Хичээл эхлэхэд хийх зүйлүүд: • Багш хичээл эхлэхээс өмнө ангидаа орох; • Оюутнуудын идэвх ямар байгааг сайтар ажиглах; • Оюутнуудтайгаа мэндэлэх; • Заах хичээлийн сэдвийг самбарт бичих; • Гэрийн даалгавар өгсөн бол шалгах. 3-р арга. Хичээл эхэлсний дараа хийх зүйлүүд: • Хичээлийн явцад хошин зүйл товчхон ярих; • Оюутнуудын сонирхолыг татах; • Хичээлийн агуулгыг тайлбарлах; • Хичээлээ сонирхолтой заах; • Зааж буй сэдвээ өөрийн болгох; • Самбар ашиглах; • Хичээлдээ асуулт, хариулт, мэтгэлцээн зэрэг аргуудыг хэрэглэх; • Сэдвүүд хоорондын уялдаа холбоог сайн гарга; • Тайлбар хийж байх үедээ санаагаа олон дахин давтахгүй байх; • Хичээл дээрээ зөөлөн, хатуугийн аль алиныг нь хослуулан хэрэглэ. Муухай аашил гэсэг үг биш гэдгийг анхаарах; • Оюутнуудтайгаа сайхан яриа өрнүүлэх; • Хичээл дээр хувийн зүйл ярьж байх; • Цагаа зөв ашиглаж, төлөвлөсөн сэдвээ дуусгах. 12

Лекцийн зорилго, ач холбогдол Лекцийн зорилго нь тухайн хичээлээр оюутны эзэмшвэл зохих онолын мэдлэгийг өмнөх мэдлэгийн түвшинг үндэслэн тогтооно. Лекц нь тухайн шинжлэх ухааны онолын асуудлыг сүүлийн үеийн ололт, нээлтээр баяжуулан, цэгцлэн дүгнэж, харьцангуй богино хугацаанд их мэдлэг олж авах боломж оюутанд олгодог сургалтын арга юм. Үүгээрээ сурах бичиг, гарын авлага, бусад ном зохиол ашиглан бие даан суралцах аргаас давуу талтай. Лекц нь дараахь гурван хэсгээс тогтоно. Лекцийн эхлэл буюу асуудал дэвшүүлэх; Лекцийн үндсэн агуулга(дэвшүүлсэн асуудыг шийдвэрлэх дэс дараалал, шийдвэрлэх аргууд) Лекцийн төгсгөл буюу дүгнэлт(хандлага, хэрэгжилт, үр дүн, сайжруулалт). Практикийн хичээлийн зорилго, ач холбогдол Хичээлийн зорилго лекцийн хичээлээр олж авсан онолын мэдлэгээ бататгаж, түүнийг амьдралд бүтээлчээр хэрэглэх чадварыг эзэмшүүлэхэд чиглэгдэнэ. Практикийн хичээлийн гол ач холбогдол нь: • Бага курст докторант, магистрант нарын удирдлагаар судлах, шинжлэх, үр дүнг нэгтгэх арга барил эзэмших; • Ахлах курст бие дааж судлах арга барил эзэмших; • Шинжлэх ухаанчаар сэтгэх, шинжлэх ухааны хэллэг эзэмших( илтгэл тавих); • Практикийн хичээлийн явцад өөрийн мэдлэг чадварын түвшинг бусадтай харьцуулж өөрийгөө үнэлэх, дүгнэх; • Хүмүүстэй харилцах соёл эзэмших, нийтийн өмнө үг хэлэх, үзэл бодлоо хамгаалах арга барилд суралцах; • Асуудлыг бие даан шийдвэрлэх арга барилд суралцах, өөрийгөө хөгжүүлэх арга барил эзэмших. Ирээдүйн мэргэжилтэнд байж болох бүхий л шинж чанарыг эзэмшихэд лекцийн хичээлээс гадна практикийн хичээл чухал ач холбогдолтой. 13

Багшийн ажлын нэгдсэн үнэлгээ Нэг. Нийтлэг зүйл 1.1 Энэхүү журмаар Сан Бизнесийн сургууль (цаашид СанБС гэнэ) багшийн зайлшгүй гүйцэтгэвэл зохих үүрэгт ажлыг үнэлэх, дүгнэх, үр дүнг тооцох асуудлыг зохицуулах ба аттестатчиллын зорилго нь багш тухайн албан тушаалын зэрэглэлд тавигдах шаардлагыг хэрхэн хангаж байгааг тогтооход оршино. 1.2 Багш СанБС-д ажилласан хугацаандаа жил бүр энэ журмын дагуу ажлаа үнэлүүлэх ба ажлын нэгдсэн үнэлгээ нь тухайн багшийн албан тушаалын зэрэглэл, цалингийн шатлал болон хөдөлмөрийн гэрээг шинэчлэх зэрэгт голлох үндэслэл болно. 1.3 Нэгдсэн үнэлгээнд СанБС-д үндсэн орон тоогоор болон, 25, 50 хувиар ажилладаг гэрээт багш хамрагдана. Их, дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагад 25 болон түүнээс дээш жил ажилласан СанБС-ийн багшийг өөрийн үнэлгээний тайлан бичүүлж, оюутны үнэлгээ авах замаар аттестатчилна. 1.4 Тухайн хичээлийн жилд аттестатчиллын комиссыг сургуулийн захирлын тушаалаар байгуулж, сургуулийн захирал өөрөө ахална. Багшийн ажлын үнэлгээг үнэн зөв, шударга, бодитой, ил тод явуулах үүргийг сургуулийн захирал хариуцна. 1.5 Аттестатчиллын дүнгээр багштай холбоотой аливаа асуудлыг шийдвэрлэхэд комиссын өгсөн үнэлгээ, дүгнэлт, тодорхойлолтыг мэргэжлийн шинжээчийн дүгнэлт гэж үзнэ.

14

Хоёр. Багшийн ажлын нэгдсэн үнэлгээний агуулга 2.1 Багшийн ажлыг дараах 3 чиглэлээр үнэлнэ. Үүнд: а) сургалт, заах арга зүй б) эрдэм шинжилгээний ажил в) мэргэжлийн болон нийгмийн үйлчилгээ 2.2. Багшийн нийт гүйцэтгэвэл зохих үүрэгт ажлыг 100 оноогоор дүгнэх ба багшийн албан тушаалын зэрэглэлээс хамаарч үндсэн 3 чиглэлээр онооны хуваарилалт нь дараах хүснэгтэд заасан хэмжээтэй байна. Багшийн албан тушаалын зэрэглэл, гүйцэтгэх үндсэн ажилд харгалзах оноо Багшийн Мэргэжлийн албан Сургалт, Эрдэм болон нийгмийн тушаалын заах арга зүй шинжилгээ үйлчилгээ зэрэглэл Профессор 30 40 30 Дэд профессор 35 35 30 Ахлах багш 40 30 30 Магистр багш 45 25 30

15

Гурав. Багшийн ажлыг үнэлэх чиглэл 3.1 Сургалт, заах арга зүй Сургалтын ажил (30%) 3.1.1 Сургалтын төлөвлөгөө, хичээлийн хөтөлбөр, цахим сургалтын хэрэглэгдэхүүн шинээр боловсруулах, шинэчлэх 3.1.2 Шинэ хэлбэрийн ажил, туршилт санаачлан сургалтын арга зүйг өөрчлөн сайжруулах 3.1.3 Оюутны бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэхэд чиглэсэн сургалтын шинэ хэлбэрүүдийг нэвтрүүлэх 3.1.4 Үзүүлэх болон нээлттэй хичээл сар бүр явуулах Сургалтын технологи болон хэрэглэгдэхүүнийг шинэчлэх (30%) 3.1.5 Сургалтын хөтөлбөрийг дээд боловсролын сургалтын агуулгын стандарт (сургалтын төлөвлөгөө, мэргэжлийн тодорхойлолт, судлах хичээлүүдийн агуулгын стандарт, судлах хичээлүүдийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө, судлах хичээлийн хөтөлбөр)-ын дагуу шинэ агуулгаар боловсруулж, СанБС-ийн сургалтын цахим хуудсанд байршуулах (тухайн хичээлийн лекц, семинар /дадлага/-ыг бүрэн хамруулах) 3.1.6 “Кейс сургалт”-ыг багш бүр нэвтрүүлсэн байх 3.1.7 Power Point программ дээр хичээлээ бэлтгэж заах 3.1.8 Сургалтанд дэвшилтэт арга, орчин үеийн техник хэрэгсэл ашиглах 3.1.9 Сургалт, судалгааны мэдээлэл, сургалтын багц хэрэглэгдэхүүнийг электрон хэлбэрт шилжүүлэн сургуулийн цахим хуудсанд байрлуулж, оюутанд нээлттэй хэрэглүүлэх боломж олгох зэргээр сургууль-багш-оюутан хоорондын цахим харилцааны боломжийг өргөтгөх. Оюутантай ажилласан байдал (30%) 3.1.10 Оюутнуудын internet ашиглаж суралцахад чиглэсэн үйл 16

3.1.11 ажиллагааг удирдан чиглүүлэх 3.1.12 Хичээлийн бус цагаар тогтмол хуваариар оюутанд зөвлөгөөг өгөх 3.1.13 Курс, дугуйлан удирдан хичээллүүлэх 3.1.14 Хичээлийн агуулга, зорилгод тохируулан оюутны мэдлэг, чадварын үнэлгээнд хэрэглэсэн сорилго, бусад аргыг баяжуулах 3.1.15 Реферат, бие даалт шалгах зэрэг хэлбэрээр танхимын сургалтаас бусад цагаар суралцагчдын мэдлэг чадварыг үнэлэх, явцын болон улирлын шалгалт авах Даалгаварт болон бусад ажил (10%) 3.1.16 Бакалаврын оюутны судалгааны ажил болон магистр, дипломын ажилд шүүмж өгөх, шалгалт авах комисст ажиллах 3.1.17 Гарын авлага бичих, шинэчлэх зэрэг сургалттай холбоотой аливаа даалгаварт ажил гүйцэтгэх 3.1.18 Сургалтын арга технологийг боловсронгуй болгох, шинэчлэхтэй холбоотой тусгайлсан даалгаварт ажлыг гүйцэтгэх 3.1.19 Элсэлт, төгсөлтийн ажил зохион байгуулахад оролцох 3.1.20 Заах арга зүйн мэдлэг, боловсролоо дээшлүүлэхийн тулд багш нарын онолын семинарт илтгэл тавих 3.2 Эрдэм шинжилгээний ажил Өмнөх аттестатчилалаар тайлагнасан судалгаа, шинжилгээний бүтээлийг үнэлгээнд тооцохгүй. Эрдэм шинжилгээний бүтээл, өгүүлэл (40%) 3.2.1 Тухайн судалгааны салбарын индекстэй сэтгүүл, индексгүй боловч мэргэжлийн түвшинд хянагддаг сэтгүүлд өгүүлэл хэвлүүлэх 3.2.2 Олон улсын хуралд илтгэл ( Рowerpoint) тавих, илтгэлээ эрдмийн бичигт хэвлүүлэх 17

3.2.3 Улсын хэмжээний хуралд илтгэл тавих, илтгэлээ эрдмийн бичигт хэвлүүлэх 3.2.4 Сургуулийн хэмжээний хуралд илтгэл тавих 3.2.5 Монограф хэвлүүлэх, докторын болон шинжлэх ухааны докторын зэрэг горилсон бүтээл туурвих 3.2.6 Сурах бичиг, гарын авлага бичих, орчуулах 3.2.7 Зохиогчийн эрхээр баталгаажуулсан бүтээл гаргах Эрдэм шинжилгээний төсөл, гэрээт ажил, оюуны өмчийн бүтээл (30%) 3.2.8 Шинэ бүтээл, оновчтой санал гаргаж эрхийн хамгаалалт хийлгэх, патент, стандарт, техник эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах, зохиогчийн эрх авах, үйлдвэрлэлд шинэ технологи нэвтрүүлэх 3.2.9 ШУТС-ийн санхүүжилттэй төсөл, сэдэвт ажил, инновацийн төсөл удирдах, гүйцэтгэх 3.2.10 Төр, засгийн байгууллага, аж ахуйн нэгж, Монгол дахь олон улсын байгууллагын гэрээт, захиалгат болон СанБС-аас санхүүжүүлсэн эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил удирдах, гүйцэтгэх 3.2.11 Гадаадын сургууль, байгууллагатай хамтран төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх 3.2.12 Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлын үр дүнгээр сургуульд мөнгөн болон материаллаг хөрөнгө оруулалт хийх Эрдэм шинжилгээний бусад ажил (30%) 3.2.13 Эрдэм шинжилгээний их семинар, мэргэжлийн семинарт илтгэл тавих 3.2.14 Дотоодын болон гадаадын мэргэжлийн сэтгүүлд эрдэм шинжилгээний өгүүлэл хэвлүүлэх 3.2.15 Дотоод, гадаадын эрдэм шинжилгээний сэтгүүлийн редакцийн зөвлөлийн гишүүнээр ажиллах 3.2.16 Мэргэжлийн сурах бичиг, монограф, орчуулгын бүтээл редакторлах 18

3.2.17 Оюутан, магистрант, докторантын эрдэм шинжилгээний ажлыг удирдаж илтгэл бэлтгүүлэх (ажлуудын хувийг хавсаргана) 3.2.18 Оюутныг дагуулан сургах, эрдэм шинжилгээний дугуйлан удирдах 3.2.19 Докторантын зөвлөхөөр ажиллах 3.2.20 СанБС-ийн мэдээлийн санд өөрийн эрдэм шинжилгээний бүтээлийг оруулах 3.3 Мэргэжлийн болон нийгмийн үйлчилгээ Мэргэжлийн үйлчилгээ (50%) 3.3.1 Эрдэм шинжилгээний бүтээлд бичгээр шүүмж өгөх 3.3.2 Эрдэм шинжилгээний хялбаршуулсан болон сурталчилгааны өгүүлэл хэвлүүлэх 3.3.3 Эрдмийн зэрэг хамгаалуулах, судалгааны бүтээлийг шүүн хэлэлцэх эрдмийн болон экспертийн зөвлөлд ажиллах 3.3.4 Сургалтын үйл ажиллагааны хэрэгжилтэнд хяналт тавих, үнэлгээ, санал өгөх 3.3.5 Эрдэм шинжилгээний лаборатори, кабинет, тоног төхөөрөмж, мэдээллийн сан хариуцан ажиллах 3.3.6 Сургалтын алба, профессорын багийн ахлагчийн даалгавраар багшийн хичээлд сууж зөвөлгөө өгөх эсвэл багшийн хичээлд сууж дагалдан суралцах 3.3.7 Сургуулийн захиргааны шийдвэрээр заавар, дүрэм, журам, бусад баримт бичиг боловсруулах, оюутны байгууллага, номын сангийн үйл ажиллагаанд туслах 3.3.8 Улсын болон сургуулийн хэмжээнд олимпиад, уралдаан тэмцээн зохион байгуулах, комисст ажиллах 3.3.9 Зөвлөх багшаар ажиллах, оюутны соёл, олон нийтийн ажил зохион байгуулах зэргээр суралцагчдын хүмүүжил, төлөвшлийн ажилд оролцох 3.3.10 СанБС-ийн эрдэм шинжилгээний ажлын бүртгэлд тусгаагүй эрдэм шинжилгээний төсөл, гэрээт ажилд оролцох 19

3.3.11 Олон улсын болон улсын хэмжээний хурал, уулзалт семинар зохион байгуулах 3.3.12 СанБС-ийн Эрдмийн зөвлөлийн гишүүнээр ажиллах 3.3.13 Аж ахуйн нэгж, байгууллагын хүсэлтээр мэргэжлийн зөвөлгөө өгөх 3.3.14 Нийгмийн хариуцлагаа хэрэгжүүлэх зорилгоор төлбөрийн чадваргүй иргэдэд мэргэжлийн туслалцаа үнэгүй үзүүлэх 3.3.14.1 Өөрийн мэргэжлийн салбарт гарсан шинжлэх ухааны шинэ нээлт, ололт амжилттай танилцаж, түүнийг зааж буй хичээлдээ ашиглах Нийгмийн үйлчилгээ (50%) Сургуулийн хамтын удирдлагын үйл ажиллагаа, олон нийт, соёл, боловсролын үйл хэрэгт ямар үүрэгтэй, хэрхэн оролцсоноо зохих баримтаар тайлагнана. 3.3.15 Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн чиглэлээр сурталчилгаа хийх, мэргэжил, арга зүйн зөвөлгөө өгөх 3.3.16 Ажлын хэсэг, зөвлөл, комиссын гишүүнээр ажиллах, хурал семинар зохион байгуулах 3.3.17 СанБС-ийн нийгэмд гүйцэтгэх үүргийн дагуу төрөл бүрийн сургалт явуулахад оролцох, зохион байгуулах 3.3.18 Нийгэм, ард иргэдийн дунд сургуулийн нэр хүндийг өргөхөд хувь нэмэр оруулахуйц ажил гүйцэтгэх 3.3.19 Сургуульд тодорхой хэмжээний орлого оруулах ажил гүйцэтгэх 3.3.20 Байгууллага, иргэдэд боловсрол, мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэх, эрдэм соёлыг түгээн дэлгэрүүлэхэд чиглэгдсэн үйл ажиллагаа явуулах 3.3.21 СанБС-ийн олон нийттэй харилцах харилцааг хөгжүүлэх

20

Дөрөв. Багшийн ажлын нэгдсэн үнэлгээний арга 4.1 Багшийн ажлын үнэлгээг хичээлийн жилийн туршид тодорхой хуваарийн дагуу Өөрийн үнэлгээний тайлан Оюутны үнэлгээ Комиссын үнэлгээ Мэргэжлийн удирдлагын үнэлгээ гэсэн хүрээгээр явуулна. 4.2 Багшийн гүйцэтгэх ажлын үндсэн төрөл, ажлыг үнэлэгчид, тэдний үнэлгээний дүнд эзлэх хувийг дараах хүснэгтэнд харуулав. Гүйцэтгэх Оюутны Комисын Удирдлагын ажлын төрөл үнэлгээ үнэлгээ үнэлгээ a. Сургалт, заах арга зүй b. Эрдэм шинжилгээ c. Мэргэжлийн болон нийгмийн үйлчилгээ 4.3 Үнэлгээг дараах аргачлалын дагуу явуулна. 4.3.1 Багш нь хийж гүйцэтгэсэн ажлаа үнэн зөв үнэлүүлэх үүднээс дэлгэрэнгүй тайлан бичиж, нотлох баримтуулыг хавсаргана. Багшийн ажлыг комисс, мэргэжлийн удирдлага үнэлэхдээ тайлан, хавсаргасан материалд голлон үндэслэнэ. 4.3.2 Оюутны үнэлгээг санал асуулгын дунджаар гаргана. Оюутны санал асуулгыг сургалтын албанаас боловсруулсан үлгэрчилсэн асуулгын хуудсаар авах бөгөөд асуулгын эх материалыг бүрэлдэхүүн сургуулийн сургалтын алба хадгалж, үр дүнгийн хамт тухайн багшид шалгалтын дүн гарсны дараа өгнө. 21

4.3.3 Аттестатчилалд орж буй багшийн тооноос хамааран сургуулийн комисс 3-5 хүнтэй байх ба өөр сургуулийн туршлагатай багшийг комисст ажиллуулж болно. 4.3.4 Багш профессорын багийн хамт олны өмнө ажлын тайлангаа тавьж, нээлттэй хичээл хийнэ. Багшийн ажилд хамт олны өгсөн үнэлгээг протоколоор үйлдэн тайлангийн материалд хавсаргана. 4.4 Биеийн тамир, гадаад хэлний хичээл заадаг багш нарын эрдэм шинжилгээний ажлын үнэлгээг сургуулийн Эрдмийн зөвлөлийн саналыг үндэслэн энэ журамд зааснаас өөрөөр хийж болно. Тав. Нэгдсэн үнэлгээний тооцоо хийх 5.1 Тооцоог гаргахдаа үнэлэгчээс өгсөн оноог 4.2 дахь заалтанд буй хүснэгтэнд заасан хувиар харгалзуулан үржүүлж хооронд нь нэмнэ. Тухайлбал: багшийн сургалт, заах арга зүйн ажлын үнэлгээнд үнэлэгч бүрийн өгч болох дээд оноо 40 байх бөгөөд оюутны үнэлгээ 35, комисс 30, мэргэжлийн удирдлага 35 оноогоор тус тус дүгнэсэн гэвэл багш сургалтын ажлаар авбал зохих 40 онооноос a=35*0.4+30*0.3+35*0.3=33.5 оноо авлаа гэсэн үг. a. Сургалт, заах арга зүйн: дээд оноо______ 1. Оюутны үнэлгээ, a1 (40%)_______ 2. Комиссын үнэлгээ, a2 (30%)______ 3. Удирдлагын үнэлгээ, a3 (30%)_____ Авах оноо: a=a1*0.4+(a2+a3)*0.3=_____ b. Эрдэм шинжилгээ: дээд оноо______ 2. Комиссын үнэлгээ, b2 (55%)_____ 3. Удирдлагын үнэлгээ, b3 (45%)______ Авах оноо: b=b2*0.55+b3*0.45=______ c. Мэргэжлийн болон нийгмийн үйлчилгээ: дээд оноо______ 1. Комиссын үнэлгээ, c2 (40%)______ 2. Удирдлагын үнэлгээ, c3 (60%)______ 22

Авах оноо: c=c2*0.4+c3*0.6=______ Нэгдсэн үнэлгээний дүн: a+b+c=_______ Зургаа. Багшийн ажлын үнэлгээний үйл ажиллагаа 1.1 Багшийн ажлыг жилийн турш үнэлэх үйл ажиллагааг дараах шат дарааллаар явуулна. Үүнд: 1.1.1 Багш хичээлийн жилийн эхнээс үнэлгээний чиглэл бүрээр хийх гол ажлын агуулгыг төлөвлөгөө гаргаж ажиллана. 1.1.2 Багш гүйцэтгэсэн ажлынхаа тайланг загварын дагуу бичиж, зохих хавсралтуудын хамт профессорын багийн ахлагчид өгнө. Тэд багшийнхаа тайланг нарийвчлан судалж, тодорхойлолт (нэг хуудас орчим) гаргана. 1.1.3 Оюутны үнэлгээг улирал бүрийн эцэст шалгалт эхлэхээс өмнө сургуулийн сургалтын албанаас зохион байгуулан авч, дүнг нэгтгэн улирлын шалтгалтын дүн гарснаас хойш профессорын багийн ахлагч, сургалтын албаны эрхлэгч, эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга нар хамтарч хийнэ. 1.1.4 Багшийн эрдэм шинжилгээний ажлыг үнэлэхдээ өмнөх аттестатчиллаас хойших хугацаагаар авч үзнэ. 1.1.5 Мэргэжлийн удирдлагын үнэлгээг захирал, профессорын багийн ахлагч, сургалтын албаны эрхлэгч, эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга нар хамтарч хийнэ. 1.1.6 Комисс багшийн үндсэн үйл ажиллагааны чиглэл бүрт өөрсдийн үнэлгээ өгч, улмаар оюутны болон удирдлагын үнэлгээтэй нэгтгэн багшийн нэгдсэн үнэлгээг гаргана. Ажлын гүйцэтгэлд комиссын зүгээс үнэлгээ өгөхдөө багшийн өөрийн үнэлгээний тайлан, мэргэжлийн онцлог, ажлын чанарыг голлон анхаарна. 1.1.7 Сургуулийн захирал аттестатчиллыг хэрхэн зохион байгуулсан, үр дүнгээр нь тухайн багшийн албан тушаалын зэрэглэлийг шинэчлэх, багш нарын үйл ажиллагааны ололттой болон анхаарвал зохих асуудлын талаар комиссын 23

тайлан бичиж, сургуулийн Эрдмийн зөвлөлөөр хэлэлцүүлэн, багш бүрийн талаар дүгнэлт гаргуулна. 1.1.8 Комиссын тайлан, бүрэлдэхүүн сургуулийн Эрдмийн зөвлөлийн дүгнэлт, багш нарын нэгдсэн үнэлгээний жагсаалтыг нэгтгэн СанБС-ийн захиргаанд танилцуулж, зохих шийдвэр гаргуулна. 1.2 Аттестатчиллын явцад Сургалтын алба хяналт тавьж ажиллана. Долоо. Нэгдсэн үнэлгээний үр дүнг тооцох Аттестачлал нь тодорхой хугацаанд багшийн хийж гүйцэтгэсэн ажлын бүтээл, үр дүнг үнэн бодитой үнэлэх замаар түүний үйл ажиллагааны ололт, дутагдал, цаашид удирдлага болон багшийн зүгээс анхаарах асуудлуудыг илрүүлэн гаргах чухал арга хэрэгсэл болохын хувьд энэ ажлын үр дүн нь багшийг дэмжиж урамшуулах эсвэл хариуцлага тооцох үндсэн шалгуур юм. 7.1 A (90-100): Ийм үнэлгээ авсан багшийн ажлын үр дүнг хангалттай сайн гэж үзэх бөгөөд түүний албан тушаалын зэрэглэл, цалингийн шатлалыг ахиулж болох бөгөөд энэ асуудлыг сургуулийн Эрдмийн зөвлөл шийдвэрлэнэ. 7.2 B (80-89): Эрхэлсэн ажилдаа хангалттай тэнцэж байна гэж үзэх ба оноог харгалзан цалингийн шатлалыг ахиулж, урамшуулал олгож болно. 7.3 C (70-79): Ажилдаа тэнцэж байна гэж үзэх ба гэхдээ багш аль үзүүлэлтээр бага оноотой үнэлэгдсэндээ дүгнэлт хийж цаашид анхаарч ажиллах ёстой. 7.4 D (60-69): Ажлын үзүүлэлт хангалтгүй гэж үзэх ба албан тушаалын зэрэглэлийг бууруулна. Энэ үндэслэлээр зэрэглэл буурсан багшийн хувьд дараагийн аттестатчиллын үр дүнгээр өмнөх зэрэглэлдээ дэвшин ажиллах эрх нь хадгалагдана. Дахин аттестатчилалд орохоос татгалзвал хөдөлмөрийн гэрээг цуцлана. 24

Найм. Багшийн ажлын тайлан бичих товч заавар Аттестатчилалд орж буй багш энэ загварыг баримтлан тайлангаа гаргахдаа дээрх үндсэн 3 төрлийн ажилд холбогдох зохих нотлох баримтуудыг бүрдүүлж (зарим онцлог зүйлийг ялган тэмдэглэнэ) хавсаргасан байна. Овог нэр: ___________________ Тэнхим/профессорын баг: ___________________ Сургууль:_________________________ Албан тушаал:__________________________ Тухайн албан тушаалд ажилласан жил: _________ Тайлангийн үндсэн хэсэгт энэ журмын дах зүйл буюу багшийн ажлыг үнэлэх чиглэлүүдийн дагуу Сургалт, заах арга зүй Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил Мэргэжлийн болон нийгмийн үйлчилгээний чиглэлээр гүйцэтгэсэн ажил гэсэн дэд хэсгүүд тус бүрээр гүйцэтгэсэн ажлаа тодорхой бичнэ. Төгсгөлд нь боловсрол, мэргэжлийн болон гадаад хэл эзэмшсэн байдал, ажлын туршлага зэргийг багтаасан товч намтар (CV), бүтээлийн жагсаалт, ажлын төлөвлөгөө, зорилгоо тодорхойлон бичиж хавсарган, гарын үсгээ зурна.

25

СанБС-ийн Сургалт Заах Арга Зүйн Зөвлөлөөс багшийн ажлыг үнэлэх хуудас Багшийн нэр: Цол, зэрэг: Хичээлийн нэр: Сургалтын хөтөлбөрийн индекс: Хөтөлбөрийг хариуцдаг үндсэн нэгж: СанДС-ийн сургалтын алба Багшид зөвлөгөө өгсөн огноо, дугаар: СЗАЗЗ-н ажилласан огноо: СЗАЗЗ-н ахлагч: Гишүүд: ACBSP-нь багш, ажилчдын үндсэн үүргийг дараах байдлаар тодорхойлдог. Бусад мэргэжлийн хүмүүс сургалтын үйл ажиллагаанд оролцож байж болох ч багш нар дараах үйл ажиллагаанд гол үүрэг гүйцэтгэнэ. 1. Сургалтын танхимд хичээл заах 2. Оюутанд зөвлөлгөө өгөх 3. Эрдэм шинжилгээ, мэргэжлийн үйл ажиллагаа 4. Олон нийт, сургуулийн үйл ажиллагаа 5. Захиргааны ажил 6. Бизнес, үйлдвэр компанитай харилцан ажиллах 7. Тусгай судалгааны хөтөлбөр, төслүүд 8. Диплом, диссертацийн ажил удирдах (хэрэв шаардлагатай бол) 9. Хичээл ордог өөр газар руу явах, танхимын бус сургалт (хэрэв шаардлагатай бол) Тэмдэглэл: Сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэгч багш, оюутан, зөвлөлийн гишүүд шалгуур үзүүлэлт нэг бүрээр үнэлгээ өгнө. Онооны тайлбар: 8 оноо – 91 – 100% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа байна. Үүнтэй холбоотой зүйлсийг системчилсэн хэлбэрт оруулж, байнга ажиглан хөгжүүлэн, сайжруулж байна. 26

7 оноо – 81 – 90% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа нь ихэвчлэн системчилсэн хэлбэрээр хэрэгжиж байна. Зарим хэрэгжилтийг ажиглан улам бүр хөгжүүлж байна. 6 оноо – 71 – 80% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа байгаа бөгөөд ихэнхи нь хэрэгжиж байгаа 5 оноо – 61 – 70% буюу багшийн ажлын үнэлгээний шалгуур хэрэгжиж байгаа боловч хязгаарлагдмал байна. 2 оноо 30 – 60% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа бага байна. 0 оноо – 30 –с доош хувь буюу шалгууртай холбоотой ямар ч шинэ санаа байхгүй. Үнэлгээ Өөрийн Оюутны СЗАЗЗ I. Сургалтын танхимд хичээл заах талаар 1.1 Хичээлийг ойлгомжтой заадаг эсэх 1.2 Хичээл заахдаа сургалтын техник хэрэгсэл ашигладаг эсэх 1.3 Шинжлэх ухааны судалгаагаар нотлогдсон мэдлэгийг оюутанд олгодог эсэх 1.4 Хичээлийг чин сэтгэлээсээ заадаг эсэх 1.5 Оюутанд суралцах арга барил эзэмшүүлж, авъяас чадварыг нь нээн хөгжүүлдэг эсэх II. Оюутанд зөвөлгөө өгөх талаар 2.1 Мэргэжлийн зөвөлгөө өгдөг эсэх 2.2 Дээд боловсролын бодлогын шинэчлэлийн талаар зөвөлгөө өгдөг эсэх 2.3 Сургуулийн бодлогын шинэчлэлийн талаар Шалгуур үзүүлэлт

27

зөвөлгөө өгдөг эсэх 2.4 ACBSP-ийн стандарт, шалгууруудын талаар зөвөлгөө өгдөг эсэх 2.5 Cloud хөтөлбөрийн талаар зөвөлгөө өгдөг эсэх III. Эрдэм шинжилгээ, мэргэжлийн үйл ажиллагаа 3.1 Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийх чадварыг эзэмшсэн эсэх 3.2 Сургуулийн Санхүүгийн салбарын тогтвортой хөгжил сэдэвт судалгааны ажилд оролцдог эсэх 3.3 Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийх талаар мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлдэг эсэх 3.4 Эрдэм шинжилгээ, судалгааны нийтлэл эрдмийн бичиг, сан сэтгүүл болон бусад хэвлэлд нийтлүүлсэн эсэх 3.5 Олон улсын болон улсын чанартай эрдэм шинжилгээний хуралд илтгэл тавьж манлайлан оролцдог эсэх IV. Олон нийт, сургуулийн үйл ажиллагаа 4.1 Сургуулийн болон олон нийтийн үйл ажиллагаанд чин сэтгэлээсээ оролцдог эсэх 4.2 Оюутны оролцоог нэмэгдүүлж, сургуулийг хөгжүүлэх талаар чин 28

сэтгэлээсээ ханддаг эсэх 4.3 Удирдсан ангитайгаа ажилладаг эсэх 4.4 Оюутанд сургалт, хүмүүжлийн талаар чин сэтгэлээсээ зөвөлгөө өгдөг эсэх 4.5 Сургуулийн бодлого, шийдвэрийг хэрэгжүүлэх талаар манлайлан оролцдог эсэх V. Захиргааны ажил 5.1 Сургуулийн бодлогын шинэчлэлийг манлайлан оролцдог эсэх 5.2 ACBSP-ийн стандарт, шалгууруудыг хэрэгжүүлэх талаар манлайлан оролцдог эсэх 5.3 Cloud хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх талаар манлайлан оролцдог эсэх 5.4 Сургуулийн урлаг, спортын арга хэмжээг зохион байгуулахад манлайлан оролцдог эсэх 5.5 Сургуулийн хөгжүүлэх талаар шинэ санаа, санаачлага гаргаж манлайлан оролцдог эсэх VI. Бизнес, компанитай харилцан ажиллах 6.1 Бизнесийн байгууллагын хүсэлтээр мэргэжлийн зөвөлгөө өгдөг эсэх 6.2 Иргэний хүсэлтээр 29

мэргэжлийн зөвөлгөө өгдөг эсэх VII. Тусгай судалгааны хөтөлбөр, төслүүд 7.1 Улсын захиалгат эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажилд оролцдог эсэх 7.2 Гэрээт эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажилд оролцдог эсэх Диплом, дисертацийн ажил удирдах /хэрэв шаардлагатай бол/ 8.1 Дисертацийн ажил удирддаг эсэх 8.2 Магистрантын ажил удирддаг эсэх 8.3 Оюутны дипломын ажил удирддаг эсэх IX. Танхимын сургалт /хичээлээс гадуур/ 9.1 Дугуйлан хичээллүүлдэг эсэх 9.2 Танхимаас гадуур сургалтанд хичээл заадаг эсэх VIII.

СанБС-ийн эрдэмтэн багш нарын “Санхүүгийн салбарын тогтвортой хөгжил” сэдэвт судалгааны ажлын чиглэл-2021 1. Үндэслэл Сүүлийн 10 гаруй жил дэлхийн 90 гаруй оронд хэд хэдэн удаагийн санхүүгийн хямрал болж, хямралыг зохицуулах зорилгоор зарим орнууд дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийхээ 40-50 хувийг зарцуулсан байдаг. Энэ нь санхүүгийн салбарын тогтвортой байдлыг хангах асуудал маш чухал гэдгийг нотолж 30

байна. Монгол улсын 2021 он хүртэлх хөгжлийн хөтөлбөр, Санхүүгийн дунд болон урт хугацааны хөгжлийн программ, бусад хөгжлийн баримт бичгүүдийг үндэслэн судалгааны ажлын бүтцийг тодорхойлов. 2. Судалгааны зорилго Эдийн засгийг түргэн хурдацтай хөгжүүлэх арга зам, боломжийг нээн илрүүлэхэд “Санхүүгийн салбарын тогтвортой хөгжил” сэдэвт судалгааны ажлын гол зорилго чиглэгдэнэ. 3. Судалгааны ажлын зорилтууд Зах зээлийн эдийн засгийн харилцаа өндөр хөгжсөн улс орнуудын эдийн засгийн хөгжлийн шинэ үзэл баримтлал, арга туршлагыг судлах; Эрнандо Сото (Нобелийн шагналт эдийн засагч) –гийн “Хөгжлийн шинэ загвар”-ыг судлах, Монгол улсын хөгжлийн шинэ загварыг тодорхойлох; Нийгэм, эдийн засгийн салбарт тулгамдаж байгаа асуудлуудыг шийдвэрлэх санхүүгийн механизмыг өнөөгийн хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн цогц байдлаар тодорхойлох; Бодит эдийн засаг, санхүүгийн салбарын харилцан хамаарлыг судлах; Хөгжлийн санхүүгийн үзэл баримтлал, хөтөлбөрийг боловсруулах. 4. Судалгааны аргачлал Бодлогын судалгааг хийхдээ санхүүгийн салбарын бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг тодорхойлох, тэдгээрийн шалтгаант уялдаа холбоо, харилцан хамаарлыг нээн илрүүлэхэд анхаарах; Тулгамдсан асуудлуудыг тодорхойлж, тэдгээрийг шийдвэрлэх арга, аргачлалыг санал болгох;

31

Судалгаандаа эконометрик, загварын аргуудыг ашиглах.

32

эдийн

засгийн

хөгжлийн

Судалгааны ажлын чиглэлүүд Дэлхийн эдийн засаг, санхүүгийн орчин 1. Дэлхийн эдийн засгийн дунд хугацааны хөгжлийн төлөвлөгөө (2013-2016), урт хугацааны хөгжлийн прогноз (2017-2025) 2. Дэлхийн санхүүгийн орчин 3. Япон улсын 21-р зууны хөгжлийн загвар 4. 21-р зууны боловсролын шинэчлэлийн зарчим 5. Орчин үеийн эдийн засаг(Хаос эдийн засаг)-ийн хөгжлийн хандлага 6. Тогтвортой, тэнцвэртэй, оролцоотой өсөлт, хөгжлийн загвар 7. хөтөлбөрүүдийн туршлага 8. 21-р зууны хөгжлийн шинэ загвар(Нобелийн шагналт эдийн засагч Эрнандо Дэ Сото) 9. Дэлхийн банк 10. Олон улсын хөрөнгийн бирж 11. Маркс, Фридман, Кейнсийн хөгжлийн загвар 12. Эдийн засгийн өсөлт ба орлогын хуваарилалт 13. Хүн ам зүйн бодлого 14. Олон улсын худалдааны туршлага ба сургамж(хөгжлийн гадаад хүчин зүйл) 15. Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт ба зээл тусламж(хөгжлийн гадаад хүчин зүйл) 16. Хөдөө аж ахуйн секторын өөрчлөлт ба орон нутгийн хөгжил(хөгжлийн хүчин зүйл) 17. Хүрээлэн буй орчин(хөгжлийн хүчин зүйл) 18. Олон улсын валютын сан 19. Олон улсын төлбөр тооцооны банк, түүний зорилго үйл ажиллагаа 20. Олон улсын санхүүгийн корпораци 21. Олон улсын санхүүгийн зах зээл 33

22. Олон улсын арилжааны банкны үйл ажиллагаа 23. Олон улсын хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаа

34

Багшийн ажлын байрнытодорхойлолт А. Танилцуулга 1. Байгууллагын 2. Нэгжийн нэр: Сургалтын алба нэр: Сан Бизнесийн сургууль Албан 3.2 3. Ажлын байрны 3.1 Эрдмийн нэр: Багш тушаалын зэрэг, цол: ангилал: Багш Магистр, доктор 4. Ажлын байрыг шууд харьяалан удирдах албан тушаалын нэр: Сургуулийн захирал, Сургалтын албаны дарга 5. Ажлын байрны 5.1 Албан 5.2 Албан тушаал шууд харьяалан тушаалын нэр : эрхлэгчдийн тоо удирдах албан Туслах ажилтан, тушаал: номын санч

35

Б. Чиг үүрэг: 1. Ажлын байрны зорилго:

2. Ажлын байрны үндсэн зорилт: Санхүү, банк, татвар, НББ, хүний нөөцийн менежмент, бизнесийн удирдлага мэргэжлээр бакалавр, магистрын сургалтад оролцож, тэдэнд мэдлэг чадвар, дадлага эзэмшүүлэх Мэргэжлийн тодорхой чиглэлээр эрдэм шинжилгээ, судалгааны тодорхой ажил эрхлэн гүйцэтгэх Сургалт, эрдэм шинжилгээний ажлын үр дүнгээр ном, сурах бичиг, гарын авлага бичиж, бүтээл туурвих Оюутанд онол арга зүйн зөвлөгөө өгч, тэднийг судалгааны ажилд оролцуулах

3. Ажлын байрны гол үйл ажиллагаа Ажлын байрны 1-р зорилтын үндсэн хүрээнд: 36

Сургуулийн эрхэм зорилго, хэтийн болон ойрын зорилттой нийцүүлэн сургалт, судалгааны ажлыг зохион байгуулах, оролцох, дэмжлэг үзүүлэх 2.1 Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт: Эдийн засгийн хэрэгцээ шаардлагыг хангасан мэргэжлийн эдийн засагчдыг бэлтгэх Сургалт, эрдэм шинжилгээний ажлын шаардлагад нийцсэн төсөл, илтгэл хэлэлцүүлэх Зохих журмын дагуу гүйцэтгэж, ажилтантай байгуулсан Үр дүнгийн гэрээг дүгнэхэд оролцох Оюутны эрдэм шинжилгээний ажлыг тодорхой сэдвээр удирдсан байх 3.1 Хугацаа, хуваарь Хичээлийн хуваарийн дагуу Хичээлийн жилийн

1.1 Сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн дагуу батлагдсан хичээлийн хуваарийн дагуу хичээлийг чанартай заах 1.2 Заах хичээлийн агуулга, хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулах, хичээлийг сургалтын стандартад нийцүүлэн бэлтгэж явуулах 1.3 Оюутны мэдлэг чадварыг шалгаж, дүгнэх 1.4 Оюутны дадлагын болон төгсөлтийн ажил удирдах Ажлын байрны 2-р үндсэн зорилтын хүрээнд: 2.1 Мэргэжлийн чиглэлээр хийх судалгаа, эрдэм шинжилгээний ажил хийх, гэрээт ажил төсөлд оролцох 2.2 Сургалт, судалгааны ажлын үр дүнгээр онол эрдэм шинжилгээний ажил хийх, гэрээт ажил төсөлд оролцох 2.3 Заадаг хичээлүүдийн тест боловсруулах, файл бэлтгэх 2.4 Заадаг хичээлээр ном сурах бичиг, гарын авлага гаргах Ажлын байрны зорилгын хүрээнд явуулах бусад үйл ажиллагаа: Сургууль, тэнхимээс зохиогдсон цаг үеийн ажилд оролцох

37

эхэнд боловсруулж, явцын дунд тодотгол хийх Улирлын турш Хуваарийн дагуу

Төлөвлөгөөний дагуу Сургалтын стандартыг хангасан ном, сурах бичиг, гарын авлага гаргах, олшруулж тараах Тухай бүр

В. Тавигдах шаардлага Боловсрол

Мэргэжил Мэргэшил 1. Ажлын байранд тавигдах шаардлага 1.1 Ерөнхий шаардлага

Туршлага

Ур чадвар

Тусгай шаардлага

Дээд /магистр/ Санхүүгийн салбараар мэргэшсэн Бизнесийн удирдлага Боловсролын салбарт ажилласан туршлага

Доктор Боловсролын удирдлага

Сургалтын арга зүй, зохион байгуулалтын дадлагатай Мэргэжлийн; Бусдад Өөрийгөө нөлөөлөх; хөгжүүлэх; 2-оос доошгүй хэлний мэдлэгтэй; Багшийн ёс Илүү цагаар ажиллах зүйн шаардлагыг хангасан Хариуцлага хүлээх чадвартай Харилцааны соёлтой

Г. Хүчин зүйлс 1. Ажлын байрны харилцах субъект 1.1 Байгууллагын 1.2 Байгууллагын гадна: дотор: СЯ, харьяа газар, хэлтсүүд Сургуулийн БСШУСЯ-ны газар, захирал хэлтсүүд Багш, ажиллагсад, Бусад боловсролын оюутан байгууллагууд суралцагсад 38

2. Албан тушаал эрхлэгчийн хүлээх хариуцлага

Дээд боловсролын тухай хууль тогтоомжинд заасан Сургуулийн дотоод журамд заасан Ажил олгогчтой байгуулсан Үр дүнгийн гэрээгээр хүлээх хариуцлага

3.1 Санхүүгийн 3. Ажлын байрны 3.2 нөөц хэрэгсэл Материалын

3.3 Хүний 3.4 Бусад 4. Ажлын байрны 4.1 Ердийн нөхцөл нөхцөл

39

Албан өрөөний тавилга, компьютер, техник хэрэгсэлүүд

Багш ажилчидтай хийх хөдөлмөрийн гэрээ Хөдөлмөрийн гэрээ Улаанбаатар хот

Дугаар.......

201....оны...сарын....өдөр

Энэхүү гэрээг нэг талаас Сан Бизнесийн Сургуулийн Захирал........................ нөгөө талаас.................................................. багш.............................овогтой.............................нар нь “Хөдөлмөрийн тухай” Монгол улсын 21,23,24 дүгээр зүйлийн дагуу харилцан тохиролцож ........... (хугацаагүй) хугацаагаар байгуулав. Энэ гэрээг сургуулийн захиргаа, ажилтны хооронд үүсэх хөдөлмөрийн харилцааг зохицуулах , харилцан хүлээх эрх, үүргийг тодорхойлж дараах нөхцөлөөр байгуулж байна. Нэг. Хөдөлмөрийн гэрээний үндсэн нөхцөл 1. “Сан Бизнесийн Сургууль”-д эрхлэх ажил, албан тушаал: ............................................. 2. Ажил үүргээ гүйцэтгэх газар, байршил: ................................................................. 3. Гүйцэтгэх ажил үүрэг: .............................................................................................. ...................................................................................................... (ажлын ачаалал, хэмжээ, тоо чанарын үзүүлэлт...) Захиргааны зөвлөлийн гишүүд, ажилтны ажлын байрны тодорхойлолтонд дурьдсан ажил үүрэг, албан тушаалаар хариуцах ажлын жагсаалтад заасан ажил үүрэг гүйцэтгэнэ. 4. Хөдөлмөрийн нөхцөл: хэвийн 5. Үндсэн ажил буюу албан тушаалын цалин ............төгрөг

40

Үндсэн цалингийн өөрчлөлт: Цалин.............төг, 20.....оны .....сарын .....ны өдрөөс мөрдөнө. ................../.................../ Цалин ............төг, 20.....оны .....сарын .....ны өдрөөс мөрдөнө ..................../...................//2 талын гарын үсэг/ 6. Нэмэгдэл хөлс, урамшуулал: .................................................................................................... 7. Ажил үүргийг гүйцэтгэж эхлэх хугацаа: .................................................................................... 8. Хөдөлмөрийн гэрээний хугацаа: А....сар, Б ....сар жил , В хугацаагүй (тоог нөхөх буюу доогуур зурна) Хугацаатай гэрээний сунгалт: .........сар.........жил ....................сар.................жил 9. Ажил амралтын цагийн горим: Хөдөлмөрийн тухай ба Боловсролын тухай хуулийн дагуу жилдээ нэг удаа ээлжийн амралт эдлэнэ. 7 хоногийн 2 өдөр нь амралтын өдөр байна. Ажлын цаг 7,30 цагаас 17,30 хүртэл, өдрийн цайны цаг 40 минут байна. 10. Өөр ажил түр орлон гүйцэтгэх, хослон буюу хавсран ажиллах ажлын ачааллыг нэмэгдүүлэх тохиолдолд тавигдах нөхцөл, болзол: .....................(захиргааны шийдвэрээр) 11. Эд хөрөнгийн хариуцлага: Хариуцсан эд хөрөнгө, ажлын ширээ сандал, компьютер, бусад багаж хэрэгсэл, бичгийн зүйлийг зохих журмын дагуу хэрэглэж, албан өрөөний эд зүйлийг бүрэн бүтэн байлгахад анхаарч ажиллах ба хариуцсан эд зүйл, техник хэрэгсэлд анхаарал болгоомжгүй хандах, өөрийн буруугаас гэмтэл, доголдол гаргавал Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 132, 133, 135-р зүйлд зааснаар эд хөрөнгийн хариуцлага хүлээнэ. Хоёр. Хөдөлмөрийн гэрээг хэрэгжүүлэх талуудын хүлээх үүрэг 2.1 Ажил олгогчийн хүлээх үүрэг хариуцлага 41

•

• • •

•

Хөдөлмөрийн гэрээнд заасан үүргээ биелүүлэхэд шаардагдах нөхцөл бололцоогоор хангах: - Цалин хөлсийг заасан хугацаанд олгох - Эрүүл ахуйн шаардлага хангасан ажлын байраар хангах - Сургалтанд шаардлагатай ном, сурах бичиг, техник хэрэгслээр хангах Ажилтны мэдлэг боловсрол, мэргэжил, урчадвараа дээшлүүлэхэд нь дэмжлэг , туслалцаа үзүүлэх Ажлын үр дүнгээр урамшуулал, шагнал, нэмэдэл ажлын хөлс олгох Нийгмийн ахуйн нөхцөлийг хангах: Орон сууцны зээлд тодорхойлолт гаргах, цалингийн зээлийн барьцаа гаргах, амьдралын нөхцөл хүндэрсэн, бэрхшээл тохиолдсон үед буцалтгүй тусламж олгох, санхүүгийн боломжтой үед хоол унаанд нөхвөр хөнгөлөлт олгох, зэрэг нийгмийн баталгаагаар хангагдах бололцоог бүрдүүлэх Захиргааны буруугаас ажилтанд учруулсан хохирлыг Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 97-р зүйлд заасны дагуу хариуцлага хүлээнэ.

2.2 Ажилтны хүлээх үүрэг хариуцлага А. Удирдах болон аж ахуйн ажилтны хүлээх үүрэг Өөрийн хариуцсан ажлыг ажил үүргийн жагсаалтад заасны дагуу удирдлагын онол, арга зүйн өндөр түвшинд явуулна. Удирдлагын багийн ажилтан нь сургуулийн дүрэм журмыг баримтлан сургалтын төлөвлөгөө, хичээлийн хөтөлбөр, захиргаа аж ахуйн үйл ажиллагааны гүйцэтгэл, хэрэгжилтэнд хариуцлагатай бүтээлчээр хандаж, түүнтэй холбоотой санал бодлоо захиралд урьдчилан мэдэгдэнэ.

42

Сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөрийг боловсруулах, нэмэлт өөрчлөлт хийх засан сайжруулах ажлыг удирдан зохион байгуулах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах ажил хийнэ. Багшийн хийсэн сургалт эрдэм шинжилгээний ажлын төлөвлөгөө, түүнийг тэнхимийн эрхлэгчээр батлуулан мөрдөж байгааг хянах, зөвлөн тусалж ажиллана. Өөрийн мэдлэг боловсрол ур чадвараа байнга дээшлүүлж идэвхи санаачлагатай ажиллана Багшийн ажлын баримт болох журнал, албан хэргийн хөтлөлтийг бүрэн бүтэн хөтөлж байгаад хяналт тавих, хагас жил тутамд багш нарын цагийн тооцоо, үүрэгт ажлын биелэлтийн талаар тайлан сонсч дүгнэлт гаргаж байна. Багш нар оюутны үнэлгээг тогтоосон журмын дагуу хийж явцын дүнг журналд тогтмол тэмдэглэж байгаа болон оюутны мэдлэг чадвар, хүчин чармайлтыг бодитой үнэлж байгааг тогтмол хянаж байна. Хамт олныг багшийн ёс зүй, нэр төрийг эрхэмлэн сахиулахад анхаарал тавина. Хөдөлмөрийн эрүүл ахуй, аюулгүй ажиллагааны зааварчлагыг чанд мөрдөж хяналт тавина. Б. Хариуцлага 1. Үүрэгт ажилдаа хариуцлагатай хандах. Үүнд: а. Удирдлагын ба хичээл сургалтын бүх ажил б. Хичээл сургалтаас гадуур зохион байгуулж байгаа үйл ажиллагаанд өөрөө болон багш, оюутан сургачдыг идэвхитэй оролцуулах в. Оюутны мэдлэг чадвар, хандлагыг тухайн хичээлээр бодитой, үнэн зөв дүгнэх г. Шалгалтыг заасан хугацаанд авах д. Оюутны хичээлийн ирц сургалтын төлбөр төлөлтөнд хяналт тавих 43

е. Албан тушаал буюу эрх мэдлээ ашиглан хувийн шалтгаанаар оюутны санал бодол ухамсарт зүй бусаар нөлөөлөхгүй, үзэл бодлоо тулгахгүй байх ж.Өөрийн бичсэн сурах ном бичгийг хүчээр тулган зарж хохирол учруулахгүй байх з.Захиралаас өгсөн үүрэг, сургуулийн санаачилсан ивээн тэтгэсэн үйл ажиллагааг дэмжиж санаачилгатай байх и. Зөвшөөрөлгүйгээр сургуулийн нөөц буюу тоног төхөөрөсж, техник хэрэгслийг хувийн болон арилжаа, улс төр шашны зорилгоор ашиглахгүй байх к. Техник тоног төхөөрөмжийг ариг гамтай эдэлж материал бүхий эд зүйлээ хамгаалах л. Картаар авсан эд зүйлээ бүрэн бүтэн байлгах, үрэгдүүлсэн тохиолдолд хохирлыг барагдуулах В. Дараахь тохиолдолд сахилгын ноцтой зөрчил гаргасанд тооцож Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 131 дүгээр зүйлийн дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулна. Үүнд: а. Хүндэтгэх шалтгаангүйгээр 2 буюу түүнээс олон хоног хичээл ажил таслах б. Удирдлагын болон багшийн ёс зүйд харш ноцтой үйлдэл гаргах в. Өмчийн зөрчил гаргаж хууль хяналтын байгууллагад шилжих г. Ажлын байранд согтууруулах ундаа хэрэглэх, согтуу ажилдаа ирэх Гурав. Бусад зүйл 1. Гэрээний биелэлтийг хичээлийн жил бүрийн эцсээр захиргааны зөвлөлд өөрөө дүгнэлт гаргаж тавина. 2. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 37, 38 39,40 дүгээр зүйлд зааснаар гэрээг хугацаа дууссан буюу хугацаанааас энь өмнө цуцалж болно. 44

3. Энэхүү хөдөлмөрийн гэрээ нь талууд гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр болох ба хөдөлмөрийн гэрээний хугацаа дуусмагц талууд түүнийг цуцлах санал тавиагүй бол гэрээг анх заасан хугацаагаар сунгана. Гэрээ байгуулсан: Сургуулийн ..........................ажилтай ................................... ..........................овогтой Дэд. Профессор З.Ундраа .........................................

45

СанБС-ийн Сургалт Заах Арга Зүйн Зөвлөлөөс багшийн хичээлд сууж дүгнэлт өгөх хуудас Багшийн нэр: Цол, зэрэг: Хичээлийн нэр: Сургалтын хөтөлбөрийн индекс: Хөтөлбөрийг хариуцдаг үндсэн нэгж: СанБС-ийн сургалтын алба Багшид зөвлөгөө өгсөн огноо, дугаар: СЗАЗЗ-н ажилласан огноо: СЗАЗЗ-н ахлагч: Гишүүд: Тэмдэглэл: Сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэгч багш, оюутан, зөвлөлийн гишүүд шалгуур үзүүлэлт нэг бүрээр үнэлгээ өгнө. Онооны тайлбар: 8 оноо – 91 – 100% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа байна. Сургалтыг судалгаан дээр суурилж, асуудал шийдвэрлэх хэлбэрээр явуулдаг. Сургалтыг инновацижуулж, тасралтгүй сайжруулан ажиллаж байна. 7 оноо – 81 – 90% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа нь ихэвчлэн системчилсэн хэлбэрээр хэрэгжиж байна. Зарим хэрэгжилтийг ажиглан улам бүр хөгжүүлж, сайжруулж байна. 6 оноо – 71 – 80% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа байгаа бөгөөд ихэнхи нь хэрэгжиж байна. 5 оноо – 61 – 70% буюу багшийн ажлын үнэлгээний шалгуур хэрэгжиж байгаа боловч хязгаарлагдмал байна. 2 оноо 30 – 60% буюу шалгууртай холбоотой шинэ санаа бага байна. 0 оноо – 30 –с доош хувь буюу шалгууртай холбоотой ямар ч шинэ санаа байхгүй.

1. 2. 3. 4.

Асуулт 8 Хичээл хөтөлбөрийн дагуу явагдаж байгаа байдал Багшийн хичээл заах ур чадвар Багш зааж буй сэдвийг эзэмшсэн байдал Сургалтын техник хэрэгсэл, самбар ашиглалт

46

7

6

5

2

0

5. 6. 7. 8.

9. 10.

11.

13. 14.

Багшийн хичээлдээ бэлтгэсэн байдал Багшийн хичээлийн цаг ашиглалт Багшийн хувцаслалтандаа анхаарсан байдал Багшийн зааж буй хичээл ACBSPийн 6-р стандартай тохирч буй эсэх Багш хичээл хоорондын уялдаа холбоог тайлбарласан эсэх Багш оюутнуудын оролцоог нэмэгдүүлж, сонирхлыг татаж, хичээлээр хүмүүжил олгож буй байдал Асуудал шийдвэрлэх сургалтын хэлбэрийг ашиглаж, арга замуудыг нь зааж, дүгнэлт хийж буй байдал Багш хичээлээ төлөвлөсний дагуу сайн заасан эсэх Багшид өгөх зөвлөлгөө, санамж

Хичээлд сууж зөвлөгөө өгсөн ................................/Проф Зөвшөөрсөн багш...............................

47

Ажлын гүйцэтгэлийг тайлагнах загвар СанБС-ийн багш нарын хурлын протокол Огноо Дугаар Биелүүлэх хугацаа Өгөгдсөн үүрэг даалгавар: 1.

Огноо

Биелэлтийн тухай тэмдэглэл

48

Хэнд